بطليموس الاتناشر
| بطليموس الاتناشر هوه حاكم مصر رقم 166 |
|---|
بطليموس الإتناشر نيوس ديونيسوس - باليونانى : Πτολεμαῖος Νέος Διόνυσος ( بطليموس اوزوريس الصغير )، أشتهر بإسم بطليموس اوليتيس (الزمار) - باليونانى : Πτολεμαῖος Αὐλητής - ، و اتلقب كمان بألقاب فيلوباتور- Φιλάδελφος - و فيلديلفوس - Φιλοπάτωρ - ( اتولد 117 - اتوفى 51 ق.م ). كان ابن مش شرعى لـ بطليموس التاسع و عشان كده كان بيتكنى كمان بـ " نيثوس Νόθος " يعنى " نغل ". ابو كليوباترا السابعه اشهر كليوباترا فى التاريخ.
| |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||
| معلومات شخصيه | |||||||
| تاريخ الميلاد | سنة 117 ق م | ||||||
| الوفاة | سنة 51 ق م | ||||||
| الزوجة | كليوباترا الخامسه | ||||||
| ابناء | برينيكى الرابعه ، وكليوباترا السابعه ، وارسينوى الرابعه ، وبطليموس التلتاشر ، وبطليموس الاربعتاشر | ||||||
| الاب | بطليموس التاسع | ||||||
| الام | كليوباترا الرابعه | ||||||
| اخوه و اخوات | |||||||
| عيله | البطالمه | ||||||
| مناصب | |||||||
| فرعون | |||||||
|
|||||||
| اللغات المحكيه او المكتوبه | لغه يونانى قديم | ||||||
تعديل مصدري - تعديل  | |||||||
قعد على عرش مصر سنة 80 ق.م بعد بطليموس الحداشر لكن الإسكندرانيه طردوه سنة 58 ق.م و نصبوا اخته كليوباترا الساته تريفانيا و بنته برينيكى الرابعه ملكات على مصر، لكن قدر إنه يستعيد العرش بمساعدة سنة 55 ق.م و قتل بنته برينيكى و اعداد كبيره من الإسكندرانيه اللى ايدوها.
اصله
بعد الاسكندرانيه ماقتلو بطليموس الحداشر بسبب قتله لكليوباترا برينيكى اتضح ان فيه لسه وريث شرعى للعرش البطلمى ما حدش كان حاطه فى باله من يوم ما مات ابوه بطليموس التاسع لاثيروس و ده كان بطليموس نيوس ديونيسوس. اللى اتعرف باسم بطليموس اوليتيس و كان ابن مش شرعى. جايز ما حدش اخد باله منه لإن القوانين المقدونيه كانت بتميز بين الابن الشرعى و الابن اللى مش شرعى و ده كان على عكس القانون المصرى اللى ما كانش بيفرق بين الابن الشرعى و الابن اللى مش شرعى ، و كانو الاتنين بيعتبروا اولاد ابوهم و متساويين فى كل الحقوق.
تنصيبه
بطليموس اوليتيس اتنصب بإسم " نيوس ديونيسوس " يعنى " اوزوريس الصغير " و ابتدا حكمه بالمجون و المتع و عزف الناى و مفيش حاجه معروفه عن العشرين سنه الاولى من حكمه. لكن المعروف انه بعد ما حس انه استقر على عرشه فكر فى انه لازم يخلى يعترفو بيه كملك لإن الملك بطليموس حداشر اليكسندر2 كان مضا على وصيه بتوريث مصر للرومان. الرومان فى مجلس الشيوخ ( السينات ) كانو بيناقشو موضوع اخد مصر بناء على وصية بطليموس الحداشر لكن ما كانوش بياخدو اجراءات ينفذو بيها الموضوع ، يا اما بسبب الرشاوى اللى كان بيدفعهالهم بطليموس الاتناشر او لأغن كان فيه كمان سبب تانى مش معروف . بطليموس الاتناشر بعتلهم فى روما مبالغ عشان تتدفع بيها رشاوى لسيناتورات مجلس الشيوخ و قدر ينتزع منهم بسهوله مرسوم بإعترافهم بيه ملك على مصر. لكن الرومان ما عاملوش اخوه بطليموس اللى كان بيحكم قبرص بنفس الطريقه ، و طلعو قانون بيقول ان قبرص ملكهم ، و بعتوله الخطيب المعروف كاتو Cato على راس قوه عشان يطلعه من قبرص ، فسلم بطليموس قبرص للرومان من غير مقاومه و عينوه كاهن اكبر على معبد بافيان فينوس Paphian Venus لكن بعد شويه انتحر بالسم. و بكده خسرت مصر قبرص زى ما كانت خسرت قبل كده قورنيه على ايدين ملك قورنيه بطليموس ابيان.
أخدان الرومان لقبرص كان له ردة فعل وحشه فى مصر على بطليموس اوليتاس اللى ما اعترضش على اخد الجزيره من مصر ، و اتمرد المصرين عليه و قامت ثوره ضده اضطرته انه يهرب من اسكندريه على روما. و هو فى سكته لروما اتوقف فى جزيرة رودس و قابل هناك كاتو اللى نصحه بإنه بدل ما يروح روما لطلب العون من الرومان و يدفع لهم مبالغ ضخمه عمرها ما حاترضى جشعهم احسن انه يرجع اسكندريه و يتفاهم فى سلام مع شعبه. لكن بطليموس اوليتيس ما خدش بالنصيحه و راح على روما و فى التلت سنين اللى قعدهم هناك يستعطف الرومان و يفرق فى فلوس فهم ان كاتو كان عنده حق فى نصيحته.
هروبه من مصر
بعد ما هرب بطليموس اوليتيس من مصر ، الاسكندرانيه نصبو اخته كليوباترا تريفانيا و بنته كليوباترا برينيكى ، ملكات على مصر ، و بعتوا وفد على روما برياسة الفيلسوف الاكاديمى ديو Dioعشان يطلبو من مجلس الشيوخ الاعتراف بيهم ، لكن دهب بطليموس و فلوسه اللى كانت منغنغه سيناتورات المجلس خلتهم ما يوافقوش ، و دافع عنه كيسيرو Cicero بخطبه مؤثره قال فيها ان بطليموس اوليتاس ما كانش مسئول بالمره عن قتل بطليموس الحداشر و ان حراسه قتلوه لإنه قتل مراته الملكه ، ووقف يوليوس قيصر Cæsar فى صف بطليموس اوليتاس لإنه هو كمان كان متنغنغ من خيره و كان ليه عند اوليتاس دين كبير ماكنش عايز طبعأ انه يضيع عليه ، و بكده رفض الرومان الإعتراف بالملكتين فى مصر ، و ديو رئيس الوفد المصرى نفسه اتقتل فى روما. لكن برغم تأييد مجلس الشيوخ ، بطليموس اوليتيس فضل مش قادر يجهز جيش يروح بيه على مصر عشان يحارب بناته و يطيح بيهم من على العرش ، و لا قيصر قدر ياخد تصريح بترجيع اوليتيس على العرش. لما بومبيى Pompey حل محل قيصر سكن اوليتيس فى بيته كصاحب و ضيف لكن هو كمان مابقاش قادر ياخد امر لترجيعه على العرش. برغم كده اوليتيس فضل عايش على امل ان حد من القواد الرومان حا يوافق انه يقوم بالعمليه بطريقه مش قانونيه من غير موافقة مجلس الشيوخ مقابل فلوس يدفعهاله. كيسرو كتب لينتولوس Lentulus حاكم كليكيا و طلب منه نيل شرف ترجيع بطليموس اوليتيس للعرش ، و كتب اوليتيس و بومبيى جوابات لجابينيوس Gabinius حاكم سوريا و عرضوا عليه انه يقود جيش رومانى يرجع اوليتيس للعرش مقابل مبلغ ضخم. فى الفتره دى اتوفت كليوباترا تريفيانااخت اوليتيس اللى كانت حاكمه مصر مع بنته الكبيره برينيكى ، و لإن ما كانش فيه اخ او اخت كبيره تانيه ممكن تمسك الحكم مع برينيكى ، الاسكندرانيه بعتوا لسيليوقس ابن انتيوخوس جريبوس Antiochus Gryus و كليوباترا سيلينا اخت بطليموس التاسع فى سوريا يعرضو عليه ييجى مصر و يتجوز برينيكى و يحكم معاها. سيليوقس كان شخص جلياط فى ذوقه و تصرفاته و كان بيتكنى " كيبيوساكتيس " بعنى " البصله الخضرا " و كان بيتقال انه سرق التابوت الدهب بتاع الاسكندر الاكبر ، فلما اتجوزته برينيكى الصغيره ما استحملتهوش اكتر من خمس تيام فخلتهم يخنقوه عشان تخلص منه. و بعد ما خلصت منه اتجوزت ارخيلاوس Archelaus ابن ميثريداتيس يوباتور Mithridates Eupator ملك بونتوس Pontus و حكمت معاه سنتين لغاية ما قعد الرومان ابوها بطليموس اوليتاس على عرش مصر بدالها.
رجوعه للحكم
جابينيوس رفض انه يقود الجيش و يقوم بالمهمه الا لما يدفع بطليموس اوليتيس المبلغ الاول كاش ، لكن اوليتيس كان ابتدا يفلس و فلوسه ما كتنتش كفايه فقعد على حد يسلفه لغاية ما لقى رابيريوس بوسثوموس Rabirius Posthumus اللى كان سلفه قبل كده و كان خايف ان اوليتاس ما يقدرش يرجع للحكم فتضيع عليه فلوسه. و بعد ما اتدفعت الفلوس لجابينيوس طلع بالجيش على مصر بحجة الدفاع عن النفس بسبب خطورة الاسطول المصرى على سوريا. القائد ماركو انتونيو سبق جابينيوس على هناك بالفرسان و غلب جيش برينيكى جنب بيليوسيوم ( الفرما دلوقتى ) و دخل اسكندريه مع بطليموس اوليتيس وبدأ اوليتيس يقتل الاسكندرانيه لكن ماركو انتونيو اعترض على المدبحه و بعدين وصل جابينيوس بجيشه و سيطر على بقية البلد و اتعدمت برينيكى و جوزها ارخيلاوس و اتجعص بطليموس اوليتيس على العرش و عين رابيريوس اللى سلفه الفلوس فى مركز مسئول ملكى عن الصرف المالى ( ديوكيتيس Dieocetes ) اللى كان مركز كبير و مربح و فوق كده يمكنه من استرداد المبالغ اللى سلفها ليوليتيس. مساعدة رابيريوس و جابينيوس خلو بطليموس يوليتيس يحس انه مدين لمواطنين رومان مش لمجلس الشيوخ الشيخ الرومانى. الرومان قبضو على رابيريوس جابينيوس و حاكموهم واحد بالخيانه عشان قاد جيش رومانى من غير اوامر و التانى لانه سلف فلوس لاوليتيس و اتعين فى منصب فى دولته.
الاوليمبياد
فى المجال الرياضى فى الفتره دى ، شاركت مصر فى يوليه 68 ق.م فى دورة الالعاب الاوليمبيه 178 فى اليونان و اتفوق بطل مصر ستراتون السكندرى Straton of Alexandria على كل المصارعين و اتوج بطل فى نوعين من رياضة المصارعه.
وفاته
استقر بطليموس اوليتيس على عرش مصر و حكم للمره التانيه لغاية ما اتوفى فى سنة 51 ق.م فى السنه الواحده و العشرين من حكمه و ساب وراه اربع بنات و ولاد ، كليوباترا اللى اتعرفت بـ كليوباترا السابعه و اشتهرت فى التاريخ ، و ارسينوى اللى اتعرفت بـ ارسينوى الرابعه ، و ولدين الاتنين كان اسمهم بطليموس. و احد بقى بطليموس التلتاشر و واحد بقى بطليموس الاربعتاشر. اوليتيس ساب وصيه ، حفظ نسخه منها فى الخزانه العامه فى روما ، بتوريث العرش لكليوباترا و ابنه الكبير بطليموس التلتاشر اللى تبعاً للتقاليد اتجوزوا و حكموا سوا.
عملات بطليموس اوليتيس بتقل من الشكل عن عملات الملوك اللى سبقوه.
- شوف كمان: لستة ملوك مصر البطلميه
ملخص احداث الفتره
- 80 : قتل بطليموس الحداشر
- 80 : التقسيم الرسمى للامبراطوريه البطلميه ، تنصيب بطليموس الاتناشر ملك على مصر و اخوه بطليموس قبرص ملك على قبرص. جواز بطليموس الاتناشر من اخته كليوباترا الساته تريفانيا.
- 73-74 : احتمال جواز بطليموس الاتناشر من ست مصريه.
- 69-70 : ولادة كليوباترا السابعه.
- 68-69 : انفصال بطليموس الاتناشر عن كليوباترا الساته تريفانيا.
- 68 : بطل مصر ستراتون السكندرى Straton of Alexandria اتوج بطل فى نوعين من رياضة المصارعه فى دورة الالعاب الاوليمبيه 178 فى اليونان.
- 65 : فشل اقتراح ليسينيوس كراسوس بضم مصر للمقاطعات الرومانيه على اساس وصية بطيموس الحداشر اليكساندر 2. كيسيرو يلقى خطبه عن حكم اسكندريه.
- 63-64 : بطليموس الاتناشر يساعد بومبيى فى الشرق.
- 63 : كيسيرو يلقى خطبه تمنع ضم مصر للممتلكات روما.
- 61 : ولادة بطليموس التلتاشر.
- 60 : ديودوروس فى زياره لمصر. بطليموس الاتناشر يوعد قيصر و بومبيى بمبلغ مقابل اعتراف مجلس الشيوخ الرومانى بحكمه.
- 59 : قيصر يخلى مجلس الشيوخ الرومانى يعترف بحكم بطليموس الاتناشر. محتمل ولادة بطيموس الاربعتاشر.
- 56-58 : روما تبعت بوركيوس كاتو لقبرص و تضمها لممتلكاتها. انتحار بطليموس قبرص (58).
- 58 : ثوره ضد بطليموس الاتناشر و طرده من اسكندريه. قيام حكم مشترك بين برينيكى الرابعه و كليوباترا الساته تريفانيا.
- 57 : بطليموس الاتناشر فى روما لأخد تأييد و دعم مجلس الشيوخ. وفاة كليوباترا الساته تريفانيا. التدوير عن جوز لبرينيكى الرابعه.
- 56 : من الربيع حكم مشترك بين برينيكى الرابعه و ارخيلاوس.
- 55 : جابينيوس يوصل بجيش مع بطليموس الاتناشر لمصر. ارخيلاوس اتغلب و اتقتل. 15 ابريل: قعاد بطليموس الاتناشر على عرش مصر للمره التانيه. تعيين رابيريوس مسئول عن الماليه الملكيه.
- 54 : محاكمة جابينيوس و رابيريوس فى روما.
- 52 : (حوالى) تنصيب كليوباترا السابعه ملكه مشاركه مع ابوها بطليموس الاتناشر.
- 51 : (بداية) وفاة بطليموس الاتناشر. وصيته لروما تنصيب كليوباترا السابعه و بطليموس التلتاشر ملوك فى حكم مشترك.
فهرست
المراجع
- Claudius Aelianus, Various Histories, Tra. T. Stanley, Thomas Dring , London 1665
Holbl, Gunther, A History of The Patolemaic Empire , Routledge, London & New York 2007, ISBN 978-0-415-23489-4
- Sharpe, Samuel, The History of Egypt Under the Ptolemies, Edward Moxon, London 1838, Kessinger Publishing's Reprints, USA 2007, ISBN 1-4325-4859-X
- The New Encyclopædia Britannica, Micropædia,H.H. Berton Publisher,1973-1974
- The New Encyclopædia Britannica, Macropædia,H.H. Berton Publisher,1973-1974
- الموسوعة الثقافية، مؤسسة فرانكلين للطباعة والنشر، القاهرة - نيو يورك
| فترة حكم اولى : بطليموس الحداشر - فترة حكم تانيه : برينيكى الرابعه و جوزها ارخيلاوس | مدة الحكم: 80 ل58 ق.م و من 55 ل51 ق.م | بطليموس التلتاشر و كليوباترا السابعه |
