|
[[File:Arabian nights manuscript.jpg |left|thumb|250px| حواديت الف ليله وليله مليانه كلام بـ[[اللغه المصريه الحديثه|المصرى]] بيبين اصلها بوضوح. ]]
[[File:Meddah story teller.png|left|thumb|250px| الحكواتيه كانوا بيحكوا حواديت الف ليله و ليله قبل ما تتجمع فى كتاب. ]]
'''الف ليله و ليله''' ({{لغه|فارسى}} هزار و یک شب <small>|Hezār-o yek šab|</small>) دى مجموعه من الحواديت منتشرة [[لغه|بلغات]] كتيره جدا ،جدا، ومش معروف الحواديت دى بدت امتى او فين بالظبط . ألف ليله و ليله ماكانش الإسم الاصلى للكتاب ده. الكتاب بدا كحواديت بيحكيها الحكواتيه اللى ما كانوش عارفين ان الحواديت حاتتجمع فى كتاب واحد اسمه الف ليله و ليله. و لا حتى عدد الحواديت اللى فى الكتاب ده 1001 حدوته. فى الأول الكتاب ده كان اسمه " الف خرافه " و بعدين بقى اسمه " الف ليله " ، و ما حدش يعرف ليه الاسم اتغير أو ليه اتسمى بعد كده الف ليله و ليله ،ليله، لكن من المفترض ان ده حصل عشان الحواديت تتلائم مع اسطورة شهرزاد اللى قعدت تحكى كل ليله حكايه لشهريار.
نصوص حكايات الف ليله و ليله مليانه كلام بـ [[اللغه المصريه الحديثه|المصرى]] و [[امثال شعبيه|أمثال شعبيه مصريه]] صميمه و بتظهر فيها البيئه المصريه و أسواق [[القاهرة]] و [[اسكندرية]] بطريقه واقعيه عن أى مكان أو بلد تانيه بتظهر فيها ،فيها، و حتى الحكايات اللى حوداثها بتجرى بره [[مصر]] فيها ما يوحى بإنها من خيال مصرى. و ده خلا كتير من العلما و الباحثين يرجحوا إن أصل ألف ليله و ليله مصرى ،مصرى، رسمها نفس الخيال الشعبى المصرى اللى خلق [[سيرة الظاهر بيبرس]].
بيرجح العلما و المؤرخين انها اتكتبت بشكلها الحالى فى القاهره فى مصر من حوالى سنة 1450 <ref> W.R. Benet, p.44 </ref> ، و بيأكد الدكتور عفيف نايف حاطوم محقق كتاب الف ليله و ليله إن اصل كتاب الف ليله و ليله مصرى ألفه كاتب مصرى <ref> حاطوم 1/3</ref> ، و ده كمان اللى بيرجحه المؤرخ و المستشرق الكبير [[ادوارد لين]] Edward Lean مترجم الف ليله و ليله للانجليزى اللى قال فى مقدمة الترجمه الانجليزيه لحواديت الف ليله و ليلة (1839)، إن اللى كتبها كان كاتب مصرى ،مصرى، و كتبها فى نهايات العصر [[المماليك|المملوكى]] وبدايات العصر العثمانلى ما بين سنة 1475 و سنة 1529. و بيأكد المؤرخ و الباحث الأمريكى الكبير [[هارولد لام]] Harold Lamb إن هارون الرشيد اللى بيظهر فى الف ليله و ليله عباره عن تحريف و انه فى الأصل [[الظاهر بيبرس]] سلطان [[مصر]]. بتظهر فى الف ليله وليله اسامى موجوده فى سيرة الظاهر بيبرس زى " حبظلم بظاظا " اللى ظهر فى حكاية " علاء الدين مع زبيده العوديه " و اللى ليه نفس الصفات فى الكتابين ،الكتابين، و بتظهر عبارات و ألفاظ موجوده فى كتب [[مؤرخين مصر فى العصور الوسطى]] و حتى كلام جه على لسان سلاطين مصر فى العصر المملوكى.
الأكيد و الواضح لكل الباحثين و المؤرخين إن الف ليله و ليله على الأقل فيها جزء اتكتب فى مصر و اتضاف ليها فى عصر الدوله المملوكيه <ref> طه عبد الرؤوف 1/8</ref> ، اللى خرجت فيه كمان سيرة الظاهر بيبرس و كتب فطاحل ال[[تأريخ]] زى [[المقريزى]] و [[ابن تغرى]] و [[ابن إياس]] و غيرهم. المؤرخ و المستشرق [[المانيا|الالمانى]] اوجست مولر August Müller قدر يحدد جزء كبير من الف ليله و ليله اتكتب فى مصر <ref> Britannica p.976/IX </ref>
== الطبعات ==
اول طبعه للمخطوط المصرى كانت " طبعه بولاق الأولى" اللى صدرت سنة 1835 و تبعتها طبعة بولاق التانيه بعدها بتمانيه و عشرين سنه ،سنه، الطبعتين دول بيعتبروا أصل كل الطبعات الشرقيه اللى صدرت بعد كده. ما بين سنة 1888 و 1890 اصدرت مطبعة الأباء اليسوعيين الكتاب فى خمس مجلدات بعد ما حذفت منه كلام اعتبرته مش مناسب. و اتبعتت النسخه المصريه للهند و اتطبعت فى كلكتا فى اربع مجلدات بين سنة 1839 و سنة 1842 و اتسمت الطبعه دى " طبعة كلكتا " أو " طبعة كلكتا الكامله " و بعدين اطبعت كمان فى بومباى و صدرت فى اربع مجلدات <ref> حاطوم 1/4</ref>.
الف ليله و ليله كانت موضوع رسالة الدكتوراه بتاعة الدكتوره [[سهير القلماوى]] بإشراف [[طه حسين]].
== حكايات ==
بتتكون الف ليله و ليله من حكايات كتيره بتبدأ كل حكايه او تكمله لحكايه بقول [[شهرزاد]] للملك شهريار " بلغنى أيها الملك السعيد ". فيه قصص قصيره و فيه قصص طويله من القصص الصغيره قصة " حكاية اللص و والى الاسكندرية " و " حكاية الملك الناصر و الولاه الثلاثه " و " حكاية علاء الدين أبى الشامات " ابن شاه بندر تجار مصر. و من اشهر حكايات الف ليله و ليله " حكاية الاسكافى معروف " اللى كان جزماتى فى مصر المحروسه ،المحروسه، و " ابو قير و ابو صير" و " على بابا " و " السندباد البحرى " و " علاء الدين " و " على زيبق المصرى ".
اترجمت حكايات الف ليله و ليله بتصرف لل[[فرنساوى]] عن طريق المستشرق انطوان جالان ( 1704 - 1717 ) و ظهرت فى اتناشر جزء ،جزء، و اترجمت عن ترجمته للغات أوروبيه تانيه بطريقه مستمره فى القرن 18 ،18، و كان أهم اللى ترجموها سير ريتشارد بيرتون ،بيرتون، و وليام لين ،لين، و ج. مردروس ،مردروس، و اتقلدت كتير فى قصص الأطفال و المسرحيات و الهمت رسامين و موسيقيين كتار. [[فولتير]] كان من الادبا الكبار اللى اتاثروا بألف ليله وليله و قراها اربعتاشر مره <ref> حاطوم 1/8</ref>.
== فهرست وملحوظات ==
{{Reflist}}
== مراجع ==
* أحمد نظمي، ( أستاذ مساعد بقسم الدراسات العربية والاسلامية - جامعة وارسو)،الحكايات ذات الأصول المصرية في ألف ليلة ،ليلة، بحث للجمعيه االبولنديه المصريه 2008.
* قاسم عبده قاسم (دكتور) : بين التاريخ و الفولكلور، عين للدراسات الانسانية و الاجتماعية، القاهرة
* عفيف نايف حاطوم ( دكتور استاذ بكلية الاداب - الجامعه اللبنانيه) ، الف ليله و ليله ،الطبعهليله،الطبعه الأصليه الكامله ،الكامله، دار صادر ،صادر، بيروت 2008.
* طه عبد الرؤوف سعد ،الفسعد،الف ليله و ليلهليله، ، مقدمة ،مقدمة، مكتبة زهران ،زهران، القاهره 1999
* الموسوعة الثقافية، مؤسسة فرانكلين للطباعة والنشر، القاهرة -نيويورك
* Lamb, Harold. The Crusades. Garden City Publishing, 1934
* Sallis, Eva. Sheherazade through the looking glass: the metamorphosis of the Thousand and One Nights, 1999
* Benet, W.R. : The Reader Encyclopedia , j. W. Arrowsmith, Bristol 1977
* The New Encyclopædia Britannica, Micropædia,H.H. Berton Publisher,1973-1974
{{Commonscat|Arabian Nights}}
| 