الفرق بين النسختين بتاع: «فولتير»

فولتير رمز عالمى من رموز الحريه والتنوير و بيعتبر من أعظم المفكرين اللى دافعوا عن حقوق الإنسان و كرامته، لعبت كتاباته دور كبير فى قيام الثوره الفرنسيه ضد القهر و الطغيان و دخول فرنسا فى عصور التحضر والتقدم.

 

[[ملف:DSC 7111-lycee-louis-le-gra.jpg|300px|thumb|left|مدرسة ليسيه لويس-لو-جراند اللى اتعلم فيها فولتير.]]

[[File:Ninon de Lenclos.jpg|200px|thumb|left|الأديبه نينون دى لينكلو راعية الأدبا.]]

اتولد فرنسوا مارى أرويه فى " شاتنيى مالابرى Châtenay-Malabry " جنب باريس أو فى باريس نفسها سنة 1694. شهادة الميلاد بتاعته بتقول انه اتولد فى 21 نوفمبر ، لكن فولتير و صحاب ليه و مؤرخين قالو انه اتولد فى 20 فبراير لكن اتسجل فى دوسيهات المواليد بعدها بكذا شهر. اسمه المستعار فولتير اللى دخل التاريخ بيه كان اسم حتة ارض صغيره كانت ملك امه مارى مارجريت داومار Marie Marguerite d'Aumart اللى كانت من عيله بتنتمى لصغار النبلا فى مقاطعة بواتو Poitou. أبوه فرنسوا أرويه François Arouet كان راجل ميسور بيشتغل امين صندوق فى ديوان المحاسابات. فولتير اتولد ضعفان و عشان كده اتأخر تعميده فى كنيسة سانت اندريه ديزار Saint-André-des-Arts لغاية 22 نوفمبر 1694 ( فى حالة انه اتولد فى فبراير ). بأصله البرجوازى، فولتير اتولد محروم من الامتيازات اللى اياميها كان بيتمتع بيها النبلا من الطبقات العاليه فى المجتمع الفرنساوى. أبوه و امه فكروا ان احسن حاجه انه لما يكبر يشتغل فى المحاسبات القانونيه فدخلوه " ليسيه لويس الأكبر Lycée Louis-le-Grand " ( كوليج دى كليرمون Collège de Clermont ) اللى اتعلم فيها عدد من نوابغ فرنسا و منهم موليير ، و كانت تبع اليسوعيين ( الچيزويت Jesuit ). فى المدرسه قابل فولتير اساتذه كبار و صاحب زملا متفوقين و درس الادب الكلاسيكى اللاتينى و اليونانى و التاريخ و الفلسفه و البلاغه ، و كان بيدهش المدرسين بتوعه بسبب قدراته الكتابيه و بديهته الحاضره. اتخرج فولتير من الليسيه سنة 1713 و طلب منه ابوه و امه انه يروح يتمرن عند محاسب قانونى لكن فولتير ماعجبهوش الموضوع لإنه كان بيحب كتابة الشعر و المقالات و كان نفسه يبقى زى الادبا الفرنساويه الكبار زى راسين و كورناى و بوالو. فى الغضون دى قدمه الأب " فرنسوا دى شاتونوف François de Châteauneuf " للأديبه و راعية الأدباء " نينون دى لينكلو Ninon de Lenclos " اللى اعجبت بيه و اديته فلوس يشترى بيها كتب ، و دخله الأب دى شاتونوف فى المجتمع الادبى اللى كان ملفوف حوالين الأمير " فيليب دى فاندوم Philippe de Vendôme ". ابوه و امه قلقوا عليه و حاولوا يطلعوه من الوسط اللى كان بيعتبروه خطر فودوه هولندا عشان يشتغل سكرتير للسفير الفرنساوى هناك، و هناك قابل " مدام دونوييه Madam Dunoyer " اللى كانت عندها بنت اسمها كاترين اوليمب دونوييه Catherine Olympe Dunoyer وقع فولتير فى غرامها. عيلة دونوييه دى كانت عيله بروتيستانت هربت على هولندا من اضطهاد المسيحيين الكاتوليك و اتسبب الموضوع فى مشكله فرجعوه أهله على فرنسا ، و فى فرنسا كمل نشاطه الشعرى و بقى معروف عنه انه عاشق للحريه و إن لسانه زى الكرباج.

 

[[File:Bastille clean.jpg|300px|thumb|left|سجن [[الباستيل]] اتسجن فيه فولتير.]]

 

 

 

[[File:VOLTAIRE Lettres sur les Anglois Titel-3.jpg|200px|thumb|left| نسخه من" رسائل من انجلترا ".]]

بعد المشاكل اللى حصلتله و سجنه فى الباستيل اختار فولتير انجلترا كمنفى ليه فراح عليها فى اغسطس 1726. من انجلترا كتب جواب لصاحبه " نيكولا كلاود تيريو Nicolas-Claude Thieriot " قاله فيه عن انجلترا : " انا عارف انها بلد بتحترم فيها الفنون و بتتكافىء ، و إن فيها فروق بين الطبقات ، لكن من غير ما تكون فيه فروق بين الناس بإستثناء الفوارق اللى بيفرضها فضل كل واحد منهم. البلد دى الناس بتفكر فيها بحريه و بنبل من غير ما يردعهم خوف دنىء. لو انا اتبعت هوايا حأستقر فيها من غير ماتكون عندى رغبه فى حاجه غير انى اتعلم ازاى أفكر ". مشكلة فولتير كانت احواله الماليه لكن رغم كده قدر يتغلب على المشكله دى و عاش فى لندن لحد سنة 1739. اقامته الجبريه فى انجلترا كان ليها اثر كبير على حياته و على ترسيخ افكاره و ده بيظهر فى جواباته لتيريو و مدام بونيير. قدر فولتير يتأقلم على العيشه فى انجلترا و يستعيد توازنه بسرعه و حسن الانجليزى بتاعه و بقى كمان بيكتب بيه ، و بيدرس بيه افكار نيوتن Newton فى الطبيعه و الفلسفه و نظريات بيكون Bacon و لوك Locke و مسرحيات شيكسبير Shakespeare و ميلتون Milton و درادن Dryden و غيرهم ، و بقى بيختلط بالأوساط الثقافيه الحره اللى بتؤمن بالفكر المفتوح المنطلق. فوق كده اتمعن فولتير فى النظام السياسى اللى بيدير انجلترا و فى نظمها التجاريه و البنكيه و ازاى انجلترا بتتمتع بحريه كبيره و حلم باليوم اللى يقدر فيه يشن حرب على الافكار الغلط الموجوده فى فرنسا عشان تبقى على الأقل زى انجلترا.

قصيدة " المعاهده " كانت فيه نسخه منها سريه و مشوهه اتطبعت سنة 1732 ، فولتير و هو فى انجلترا نشر " لاهنرياد " سنة 1728 و كتب لها مقدمه بالانجليزى عن الشعر الملحمى. ابتدا فولتير يجمع مواضيع و يكتب مسودات تراجيديات بالاسلوب الشكيسبيرى لكن على الذوق الفرنساوى و " تاريخ شارل الاتناشر Histoire de Charles XII " و وثايق " رسائل فلسفيه أو رسائل من انجلترا Lettres philosophiques ou Lettres anglaises " اللى مدح فيها مزايا انجلترا لما تتقارن بفرنسا. لكن اهم اعماله ما ظهرتش الا بعد ما رجع فرنسا و استخبى فى " شاتو دى سيرى Château de Cirey " لغاية ما اتسمح له بالعيشه فى فرنسا. فولتير رجع فرنسا سنة 1729 ، و فى 1733 اتمثلت له تراجيديا " بروتس Brutus " ، و فى 1732 " اريفيل Ériphyle " و " زايير Zaïre" اللى استقبلهم الرأى العام استقبال كبير ، و فى 1733 " المعبد الذوق Le Temple du goût " اللى خلقته له معجبين و عدوين ، و فى 1734 كتابه " تاريخ شارل الاتناشر " اللى عمل ضجه كبيره.

 

[[File:Emilie du Châtelet.jpg|200px|thumb|left|ايميلى دو شاتيليه .]]

[[File:Cirey-1.jpg|200px|thumb|left|سراية دى سيرى.]]

عيلة " دى شاتيليه Du Chatelier " الارستقراطيه كانت بتملك فى " سيرى Cirey "على حدود مقاطعة " لورين " سرايه معروف بـ " سراية سيرى Château de Cirey ". فولتير كان على علاقه بالماركيزه " ايميلى دو شاتيليه Émilie du Châtelet " اللى كانت معجبه بيه فقرر فى 1734 انه يروح يعيش معاها فى السرايا عشان يحتمى بيها و بعيلتها من السلطات. ايميلى دى شاتيليه كانت من صغرها بتثقف نفسها و اتعلمت اللغه اللاتينى و كانت مياله للرياضيات و الميتافيزقيا ( ما وراء الطبيعه ) ، وصفها فولتير بإنها كانت " حصيفة الرأى و ست ذوق و شغوفه بالتعلم " و وصفها فى جواب لدردنال انها بالنسبه له اكتر من " أب و أخ و ابن ". ايميلى راحت عاشت فى السرايا اللى كانت قديمه و متهدمه و لما وصل فولتير ساهم بمبالغ لترميمها و توضيبها فبقى فيها جناين جميله و اتوضبت المكتبه الواسعه و معمل الطبيعيات و صاله اللوحات الفنيه و الأود اللى كانت مخصصه للعلما و الادبا و الاصحاب اللى بيعدوا على السرايا من وقت للتانى. عاش فولتير مع الماركيزه و جوزها فى أمان أو شبه أمان من غير ما حاجه تزعجه او تقلق راحته ، لكن فى سنة 1739 شن عدد من صحابه القدام هجوم عليه بخصوص مؤلفاته " رسالة إلى أورانى Épitre à Uranie " و " محب المجتمع " و كان من ضمنهم الأب ديفونين ". فولتير كان بيعمل كمان ابحاث طبيعيه فى معمل القصر لكن ما اتخلاش عن ميوله الادبيه فكتب " مبادىء فلسفة نيوتين Éléments de la philosophie de Newton " ، و " الزير Alzire " ، و " ميروب La Mérope " ، و كوميديا " الطفل المفقود L'Enfant prodigue " ، و كتب " عذراء اوريان La Pucelle d'Orléans " فى تسع اناشيد ساخره بس لمجرد المتعه مش عشان النشر لكن سمح للصحاب بإستنساخها فنشروها و اتسببت له فى مضايقات.

 

[[File:Friedrich Zweite Alt.jpg|200px|thumb|left| فردريك التانى ملك بروسيا.]]

[[File:François Boucher 019.jpg|200px|thumb|left|مدام دى بومبادور .]]

 

 

[[File:ChateauLuneville3.jpg|250px|thumb|left|قصر لونيفيل .]]

[[File:Adolph-von-Menzel-Tafelrunde.jpg|250px|thumb|left|فولتير على ترابيزة الملك فردريك التانى.]]

 

{{Commons cat|Voltaire|فولتير}}

 

 

[[an:Voltaire]]

[[az:Volter]]

[[be:Вальтэр]]

[[be-x-old:Вальтэр]]

[[bg:Волтер]]

[[ca:Voltaire]]

[[cs:Voltaire]]

[[cy:Voltaire]]

[[da:Voltaire]]

[[de:Voltaire]]

[[el:Βολταίρος]]

[[en:Voltaire]]

[[eo:Voltaire]]

[[eu:Voltaire]]

[[fa:ولتر]]

[[fr:Voltaire]]

[[fy:Voltaire]]

[[gd:Voltaire]]

[[gl:Voltaire]]

[[hi:वोल्टेयर]]

[[hr:Voltaire]]

[[id:Voltaire]]

[[is:Voltaire]]

[[it:Voltaire]]

[[ka:ვოლტერი]]

[[ku:Voltaire]]

[[la:Voltarius]]

[[lv:Voltērs]]

[[mk:Франсоа Волтер]]

[[ml:വോൾട്ടയർ]]

[[mr:व्होल्तेर]]

[[ms:Voltaire]]

[[mwl:Voltaire]]

[[nah:Voltaire]]

[[nl:Voltaire]]

[[nn:Voltaire]]

[[oc:Voltaire]]

[[pl:Voltaire]]

[[pt:Voltaire]]

[[qu:Voltaire]]

[[ru:Вольтер]]

[[sc:Voltaire]]

[[scn:Voltaire]]

[[simple:Voltaire]]

[[sk:Voltaire]]

[[sl:Voltaire]]

[[sr:Волтер]]

[[sv:Voltaire]]

[[ta:வோல்ட்டயர்]]

[[te:వోల్టెయిర్]]

[[th:วอลแตร์]]

[[tr:Voltaire]]

[[uk:Вольтер]]

[[ur:والٹیئر]]

[[vec:Voltaire]]

[[vi:Voltaire]]

[[vo:Voltaire]]

[[war:Voltaire]]

[[zh:伏爾泰]]