الفرق بين النسختين بتاع: «الاسترداد»

# 800:استرداد ال[[فرانكيينفرانكس|فرانك]] الكامل لكل جبال البرانس و تسميتها [[ماركا هيسبانيكا]].

# 801: إحتلال الفرانك [[بارسلونا|برسلونه]].

فى سنة 689 غزا العرب معظم شمال غرب افريقيا. و بعد انتصار العرب ضد الجرمانيين في [[معركة جواداليتى]] فى يوليه 711 م ابتدا المسلمين غزو شبه الجزيرة الايبيرية و عملو امارة او مقاطعة من الامبراطورية العربية سموها [[الاندلس]] و عاصمتها كانت فى [[كوردوبا, اسبانيا|كوردوبا]]. بسبب التقدم السريع للمسلمين سيطرو على [[توليدو, اسبانيا|توليدو]] أول عاصمة للجوث الغربيين فى 712. و بعد كده اتقدم المسلمين لشمال ايبيريا و كل المدن اما غزاها المسلمين أو استسلمت ليهم. في 716 سيطر المسلمين على شبه الجزيرة, لكن سيطرتهم على الشمال كانت اسمية مش عسكرية لان عدد من المناطق في شمال شبه الجزيرة الإيبيرية بقيادة [[بيلايو|بلايو]] نجح في مقاومة الغزو الأولي. و قاوم بعض الڨييثجوث سنوات لحد 719 و بعد كده جهودهم راحت للجنب الغربى من جبال البيرينيه اراضى [[المملكه الكارولينجيه]] و كان فيه انتفاضات في المنطقة الخاضعة لسيطرة قليلة فى الشمال الغربى من شبه الجزيرة.

سنة 718 اتمرد فى [[استورياس]] نبيل اسمه [[بيلايو|پيلايو]] {{اسبانى| Pelayo }} ضد المسلمين لكن فشلت الثورة, سنة 722 حاول [[بيلايو|بلايو]] مرة تانيه و هزم [[بيلايو]] و مجموعة من الاستوريانيين من بينهم بعض نبلاء الڨيثجوث, المسلمين فى [[معركة كوڤادونجا]] و أسس پيلايو [[مملكة أستورياس]] و دى كانت بداية الفترة المعروفة باسم [[حركة الاسترداد|الاسترداد]] علشان استرجاع السلطة المسيحيه فى شبه الجزيره الايبيريه. [[مملكة أستورياس]] حكمت [[استورياس]] و [[كانتابريا]] و [[ناڨارا]] و شمال [[اراجون]].

''المقاله الرئيسيه: [[ماركا هيسبانيكا|ماركا هيسپانيكا]]''

فی القرن العاشر فی عهد [[عبد الرحمن التالت]] بقت الأندلس خلافة مستقلة عن دمشق من الناحیه الدينية والحكم الذاتي و مش بس فس السياسة.الوقت ده كان فیه حيويه ثقافيه, و ده الابتكارات في مجالات العلوم والفنون والآداب, مع اهتمام خاص مكرس لتطوير المدن. و كانت المدن الكبرى هی [[فالنسيا]] و [[ساراجوسا]] و [[توليدو, اسبانيا|توليدو]] و [[سيبييا|سیڨییا]] و [[كوردوبا, اسبانيا|كوردوبا]] اللی خلال القرن العاشر, مع حكم [[الحاكم التانى]] بقت أكبر مدينة في أوروبا الغربية و أكبر مركز ثقافي و عدد سكانها كان حوالی 500,000. رغم ده انخفاض بلاد المسلمين ابتدا فی [[القرن الحداشر]], لما زاد التنافس بين الأسر الحاكمة وانهارت الخلافة الإسلامية,و حل مكانها خليط من الممالك الصغيرة كل واحده كان اسمها طایفه من الكلمه [[عربى قياسى حديث|العربی]] طائفة.

من ناحية تانية بالقرب من جبال البيرينيه كان فیه اتنين من الممالك المسيحية:[[مملكة ناڤارا|مملكة ناڨارا]] و [[مملكة اراجون]].. كمان اتوسعت الممالك المسيحية في شبه الجزيرة, اللي كانت لحد الوقت دهه [[مملكة أستورياس]], و عاصمتها [[أوڨييدو]] لكن من عهد [[ألفونسو التانی]] العفيف اتحولت ل[[مملكة ليون]] في 910. مدينة ليون كانت أندمجت فی مملكة أستورياس في نص القرن التاسع من خلال [[أوردانیو الأول]] سنة 856.

فى القرن الحداشر ما بين 1023 و 1092 شن الحكام العرب و البربر اللى اتعرفو بإسم [[ملوك الطوائف]] حروب على بعض فى [[الاندلس]]. فبعد إضمحلال [[الامويين|الخلافه الأمويه]] فى [[الاندلس]], جنوب [[اسبانيا]], و الإنحدار الثقافى و السياسى اللى عم, استولى العرب و أعيان البربر على الحكم فى نواحى الأندلس, زى بنو عباد فى [[سيڤيياسيبييا|اشبيليه]] (سيڤييا) (1023 - 1091) و بنو جهور فى [[كوردوبا, اسبانيا|قرطبه]] (كوردوبا) (1031 - 1070) و بنو حمود فى الجزيره (1035 - 1058) و بنو زيرى فى [[جرانادا|غرناطه]] (جرانادا), و بنو برزال فى قرمونه (لغاية 1067) و بنو مزين فى شلب (1028 - 1051) و بنو مجاهد فى دانيه و غيرهم. العرب و البربر دول دخلوا فى صراعات ضد بعضهم و قامت حروب بينهم و فيهم اتحالفوا مع ملوك [[فرانكيينفرانكس|الفرنجه]] ضد بعض و فضلوا ع الحال ده لغاية ما زحف [[يوسف بن تاشفين]] زعيم [[المرابطين]] من [[المغرب]] للاندلس و قضى عليهم.

باباوات الكاتوليك اللاتين شجعو حركة الاسترداد و حرضو عليها. البابا [[اوربان التانى]] اعتبر ان المشاركه فى محاربة المسلمين فى شبه جزيرة ايبيريا زى المشاركه فى [[حروب صليبيه|الحروب الصليبيه]] فى الشرق, و منح الاسبان اللى بيحاربو المسلمين فى ايبيريا نفس الامتيازات الغفرانيه اللى منحها للمشاركين فى الحروب الصليبيه فى الشرق, و نصحهم بعدم المشاركه فى تحرير [[القدس|بيت المقدس]] لإن طرد المسلمين من ايبيريا مساوى لطرهم من بيت المقدس. الفرانكيين من [[فرنسا]] شاركو فى حروب الاسترداد و كان منهم امرا بقو قواد فى الحروب الصليبيه اللى راحت على بيت المقدس وقت [[الحمله الصليبيه الاولى]] زى [[ريموند الرابع دى تولوز]] Raymond IV de Touluse.

مستقبل الممالك المسيحية فى البر الرئيسى كان من خلال إنشاء أربع وحدات: [[تاج كاستییا]], و هو مفهوم معناه وجود ملك واحد على مجموعة متنوعة من الممالك والاراضي (ليون و كاستییا نفسها و جاليسيا وغيرها), و التانیه [[تاج اراجون|تاج أراجون]] تم تشكيله من خلال اتحاد الأسر الحاكمة [[مملكة أراجون]] و [[مقاطعة برشلونه]] فی سنة 1137, و التالته [[مملكة ناڤارا|مملكة نافارا]], و الرابعه [[مملكة البرتغال]].

في القرن التلاتاشر, تاج كاستییا بقى أقوى تاج من أصل اسپاني, مد ملك كاستییا سلطته لجنوب شبه الجزيرة, و اضاف [[خايمى الأول ملك أراجون]] ممالك فالنسيا, و مايوركا و [[مملكة مورسيا]], و بعد كده كمان [[سردينيا]] و [[سيسيليا|صقلية]] و مناطق من شرق [[البحر المتوسط]].

استرد المسيحيین المعاقل الكبيرة فی جنوب اسبانيا فی [[القرن التلاتاشر]] ; [[كوردوبا, اسبانيا|كوردوبا]] سنة 1236 و [[سيبييا|سيڨییا]] سنة 1248 و فضل حكم المسلمين فى [[جرانادا]] باعتبارها دولة فی الجنوب.