الفرق بين النسختين بتاع: «حروب صليبيه»

'''الحروب الصليبيه''' حروب طويله شنها المسيحيين اللاتين فى [[اوروبا]] على المسلمين فى شرق و جنوب [[البحر المتوسط]] بين القرنين 11 و 14 بإسم [[المسيح]] و [[مسيحيه|المسيحيه]] بتحريض من باباوات الكنيسة الكاتوليكيه ، على شكل حملات عسكريه ([[حملات صليبيه|حملات صليبية]] Crusades) ، كان هدفها أخد المقدسات المسيحيه واراضي جنوب البحر المتوسط بإعتبارها ورث شخصي لكنيستهم من المسيح و من الرومان، وتأمين طرق الحجاج اللى جايين من اوروبا، و إقامة مملكة [[القدس|بيت المقدس]] ( مملكة أورشليم ). لعبت غارات الترك ال[[سلاجقه]] و توسعهم فى [[اسيا الصغرى]] دور فى قيام الحروب الصليبيه. بدأت الحروب الصليبيه سنة [[1096]] [[الحمله الصليبيه الشعبيه|بحمله شعبيه]] قادها پيتر الناسك Peter the Hermit ( بطرس الناسك ) اللى عمرها ما وصلت بيت المقدس ، و خلصت بشكلها الضخم المنظم بهزيمة [[لويس التاسع]] Louis IX (القديس لويس ) هزيمه ساحقه فى [[مصر]] سنة [[1250]] ، ووفاته وقت [[الحمله الصليبيه التامنه]] على تونس سنة 1270.

لازم يتاخد فى الاعتبار ان الحروب الصليبيه كانت بنت عصرها و بدايتها حصلت من حوالى ألف سنه. الدنيا ايام الحروب الصليبيه ماكانتش زى الدنيا النهارده ، اياميها المسافر المسلم من [[المغرب]] ل[[مكه]] أو المسيحى المسافر من [[فرنسا]] ل[[القدس|بيت المقدس]] كانت رحلته بتاخد حوالى سنه و كان الحاج من دول بيعدى على مناطق الداخل فيها مفقود و الخارج منها مولود. الحروب الصليبيه حصلت فى فتره البشريه فيها كانت عايشه فى تخلف و اياميها مرض زى ال[[طاعون]] لما كان يضرب بلد كان ممكن يقضى على نص سكانها فى ظرف شهر. مش ممكن مقارنة عصر الحروب الصليبيه بالعصر الحالى و بالتالى مش ممكن مقارنة مفاهيم حقبة الحروب الصليبيه بالمفاهيم الحديثه أو فهمها بالمفاهيم المعاصره. على الأساس ده استخدام الحروب الصليبيه اللى حصلت من قرون مايصحش و لا مقبول عقلياً استخدامها لنشر الكراهيه بين البشر فى العصر الحالى. من جهه تانيه، الكنيسه الكاتوليكيه اللى سادت اوروبا فى العصور الوسطى ماهياش الكنيسه الكاتوليكيه بتاعة النهارده اللى بتنادى بالوفاق و السلام و الحوار البناء مع المسلمين. الكاتوليك النهارده ناس متحضرين و بيمثلو غالبية المسيحيين فى العالم و ساهمو مساهمات كبيره فى الرقى البشرى.

الحروب الصليبيه كانت من اضخم الحركات فى التاريخ و كان محيط عملياتها شاسع من حيث المساحه الجغرافيه و من حيث عدد البشر اللى شاركو فى احداثها. الحروب الصليبيه اللى سيطرت على اذهان الناس لفتره طويله ما بين 1095 و 1500 مسرح عملياتها ما كانش فى شرق و جنوب [[البحر المتوسط]] بس لكن كان ممتد لمناطق تانيه فى [[اسبانيا]] و سواحل [[بحرالبحر البلطيقالبلطى|البلطيق]] و غيرها ضد اللى اتهمتهم الكنيسه الكاتوليكيه بالهرطقه و ال[[سيكولاريه]]. [[حركة الاسترداد|حروب الاسترداد]] فى [[اسبانيا]] بتعتبر برضه حروب صليبيه و الكنيسه الكاتوليكيه طلبت من الاسبان بإنهم ماينضموش للجيوش الصليبيه اللى بتحارب فى الشرق و يحاربو المسلمين فى الغرب و اديتهم كل المزايا اللى ادتها للصليبيين اللى بيحاربو فى الشرق. المقاله دى بتقتصر على الحروب الصليبيه فى شرق و جنوب [[البحر المتوسط]].

الحروب الصليبيه ما جاتش من فراغ ، و ما كانتش اعتداء لاتينى من غير سبب ، الاراضى اللى بتتسمى مقدسه فى شرق [[البحر المتوسط]] كانت من املاك [[تصنيف:امبراطوريه رومانيه|الرومان]] ( اللاتين ) و الامبراطوريه البيزنطيه لغاية ما فى سنة 638 استولى ال[[عرب]] عليها ، فى سنة 1009 اعتدى [[الحاكم بأمر الله]] على [[كنيسة القيامه]] بعد ما امر بهدمها و قال : " فليصير طولها عرضاً و سقفها ارضاً " <ref> [[شهاب الدين النويرى|النويرى]] ، 28/184</ref> فإتهجم عليها و اتنهبت و اتخربت و زعل المسيحيين [[اوروبا|الاوروبيين]] اللى كانو بيحجو ليها و اجتاح الغرب غضب عارم. من ناحيه تانيه المسلمين كانو من جهة الغرب بيحاولو يتوسعو فى الاراضى الاوروبيه من [[اسبانيا|اسپانيا]] ، و من جهة الشرق استولى [[سلاجقه|السلاجقه]] على اراضى الامبراطوريه البيزنطيه و بقوا بيهددو عاصمتها [[كونستانتينوپوليس|قسطنطينيه]]. فى الظروف دى حس الاوروبيين انهم فى خطر و لازم يتحركو قبل فوات الاوان ، و انتهزت الكنيسه الكاتوليكيه الفرصه لتعزيز مكانتها و نفوذها وقت صراعها مع الملوك و الأمرا [[علمانيهسيكولاريه|العلمانيين]] فى اوروبا عن طريق تدشين حرب دينيه تحت زعامتها. و من ناحيه تانيه، الكنيسه الكاتوليكيه فى غرب اوروبا شافت فى موضوع الحرب ضد المسلمين فرصه لتحسين علاقتها المتدهوره مع الكنيسه البيزنطيه فى شرق اوروبا و حتى السيطره عليها عن طريق الاتحاد ضد عدو مشترك.

[[تأريخالتأريخ|المؤرخين]] ال[[فرنسا]]ويين من القرن التمنتاشر قسمو الحروب الصليبيه على حملات و رقموها و اتبعهم مؤرخين تانيين فبقى بيتقال الحمله الصليبيه الاولى أو التانيه أو التالته. التقسيم و الترقيم ده بس لمجرد التمييز بين فترات الحروب الصليبيه لكن فى الواقع الحروب الصليبيه كانت عمليه واحده مستمره من وقت مادشنها البابا [[اوربان التانى]] فى 1095. الحملات المترقمه دى كانت الغزوات الضخمه و كان بيحصل بينها و بين بعض غزوات صغيره. و فوق كده [[الحمله الصليبيه الاولى|الحمله الصليبيه الأولى]] اللى بدإت بيها الحروب الصليبيه كانت فى وقتها مابتتسماش كده و اللى انضمو ليها ما كانوش عارفين انها الحمله الأولى و ان فيه حملات تانيه حاتحصل بعدها ، بالنسبه لهم كان الموضوع انهم يروحو يحررو الاراضى المقدسه من المسلمين و بس. الناس اللى انضمو للحملات الصليبيه بطبيعة الحال كانت دوافعهم دينيه و اقتصاديه ، لكن مفيش شك ان الدوافع الدينيه لعبت دور كبير ، ففى الايام دى كان الدين مسيطر على حياة الناس بطريقه كبيره و متغلغل فى كل صغيره و كبيره فى حياتهم و كان الايمان بالغيبيات و الاعتقاد فى الخرافات و المعجزات سايدين فى المجتمعات الاوروبيه. أوروبا فى الأزمان دى ماكانتش زى أوروبا دلوقتى مدنيه و متنوره و [[تسامح|توليرانسيه]] لكن كانت قاره بيعمها الفقر و الجهل و [[تعصب دينى|التعصب الدينى]] ، الناس اياميها كانو شايفين انهم مسيرين مش مخيرين و ان المشيئه الالاهيه وحدها هى اللى بتتحكم فى حياتهم و ممشياها و القسسه فى الكنايس كانو فى مواعظهم بيركزو على تخويف الناس من عقاب الرب و دخولهم النار بسبب خطاياهم و بيفهموهم ان الكوارث اللى بيتعرضو ليها من وقت للتانى سببها الخطايا اللى بيرتكبوها ( [[لوم الضحيه الثيولوجى]] ). و مع الدين العامل التانى اللى كان مسيطر على الاوضاع فى اوروبا كان العنف و الصراعات الدمويه. الهوس الدينى و العنف كانو العاملين السايدين فى اوروبا فى الايام دى. مروجين الحروب الصليبيه و على راسهم البابا اوربان التانى استغلو الدين لتوجيه العنف لعدو خارجى لتحقيق اهداف ساميه خيره من وجهة نظرهم بدل التصارع الداخلى و ارتكاب الخطايا. البابا اوربان عبر عن النقطه دى فى خطبة تدشين الحروب الصليبيه فى كليرمونت بقوله للمحتشدين ان بدل ماهما بيقتلو بعض و بيشنو حروب على بعض الاجدر و الاحسن ليهم انهم يطلعو الكراهيه من نفوسهم و ينهو صراعاتهم و حروبهم مابينهم و بين بعض ويروحو على القبر المقدس عشان يحررو الاراضى المقدسه من الجنس الشرير ، و كمل كلامه : " اعملو الرحله دى عشان تنولو الغفران عن ذنوبكم ". الانضمام للحروب الصليبيه كانت وسيله لنيل رضا الرب و غفرانه.

فى الاول الصليبيين عن طريق الحمله الصليبيه الاولى قدرو يهزمو جيوش المسلمين فى اسيا الصغرى و الشام هزايم ساحقه هزيمه ورا هزيمه و قدرو ياخدو انطاكيا و بيت المقدس و اسسو [[مملكة بيت المقدس|مملكة اورشليم]] و امارات طرابس و انطاكيا ، فى المرحله دى حارب الصليبيين امارات و اقطاعيات الشام الضعيفه ، الشام وقتها ما كانتش فيها دول لكن كانت مناطق جغرافيه بتتسمى سوريا و فلسطين و لبنان فيها مجرد مدن بيحكمها امرا متنافسبن و متصارعين. لكن مع مرور الايام حصل حدثين مهمين الاول سلطنة [[صلاح الدين الأيوبى|صلاح الدين الايوبى]] على مصر اللى بيها بقت تحت ايده دوله حقيقيه قويه بعدد سكان كبير و اقتصاد قوى و فوق كده عندها اساطيل و جيش قوى و منظم قدر يخوض بيه [[معركة حطين]] اللى كان من نتايجها استرداد المسلمين للقدس. صلاح الدين الايوبى دخل مصر فى الصراع ضد الصليبيين فى الشام و استغل امكانياتها الاقتصاديه و العسكريه. الصليبيين ادركو من وقتها ان مصر هى العائق الحقيقى ليهم فى السيطره على بيت المقدس فإبتدو يوجهو جهودهم ضدها و بقت فى حد ذاتها هدف ليهم. فى فترة حكم الملك الكامل محمد ابن العادل قدر [[فريدريك التانى]] يخرج مصر من الصراع بمعاهدة سلام عارضها الشوام اللى كانو مدركين انهم من غير مصر حايبقو مجرد لقمه سهله فى ايد الصليبيين ، و عارضها اللاتين اللى خافو ان بيت المقدس يبقى فى ايد فريدريك مش فى ايدهم. بعد الكامل و فريدرك اتواصلت العمليات ضد مصر و هاجمها [[لويس التاسع]] فى اضخم حمله صليبيه اتعملت و ده فى حد ذاته كان غلطه كبيره من الصليبيين كلفتهم الكتير حيث ان مصر كانت دوله ضخمه مش مجرد اماره من الامارات الشاميه الضعيفه اللى كانو بيهزموها بسهوله ، و لما حاولو يتحالفو مع الشوام و العربان ضد مصر انهزمو سوا قرب غزه هزيمه ساحقه فى 17 اكتوبر 1244. الحدث المهم التانى كان ظهور الدوله المملوكيه فى مصر بعد وفاة السلطان [[الصالح أيوب|الصالح ايوب]] وقت [[الحمله الصليبيه السابعه]] بتاعة لويس التاسع. ظهور الدوله المملوكيه فى مصر كان نذير شؤم على الصليبيين و فى عصرهم اتلقو هزايم متواصله على ايد القائد الفذ [[الظاهر بيبرس (قبل السلطنه)|الظاهر بيبرس]] اللى قدر ياخد انطاكيه و يدمر محاولات تحالف الصليبيين مع [[امبراطوريه مغوليه|المغول]] اللى استولو على [[بغداد]] و قضو على [[العباسيين|الخلافه العباسيه]]. فى عهد السلطان بيبرس زاد وطيس المعارك بين الصليبيين و مصر ، و على عكس صلاح الدين ماانهزمش فى اى معركه خاضها ضد الصليبيين او غيرهم ، و لما انتهى عهده ماكانش فاضل للصليبيين غير طرابلس و [[عكا]] و شوية مدن صغيره على ساحل شرق البحر المتوسط. فى سنة 1290 فى عهد السلطان [[قلاوون]] خرج [[الجيش المصرى]] و اخد طرابلس و بعدها بسنه خرج ابنه [[الأشرف خليل|الاشرف خليل]] و اخد عكا و المدن الساحليه زى [[بيروت]] و [[صور]] و [[صيدا]] و غيرهاو بكده انتهى امر مملكة بيت المقدس و الوجود الصليبى فى شرق البحر المتوسط.

بدأت الحروب الصليبيه بمباركة بابا الكاتوليك [[اوربان التانى]] (Urban II) اللى دشن الحرب بخطبه من جمر قالها قدام الجموع المحتشده يوم التلات 27 نوفمبر سنة 1095 ، وقت انعقاد مؤتمر كليرمونت Clermont فى [[فرنسا]] ( 18 نوفمبر - 28 نوفمبر 1095 )، و اللى بداه بقوله " يا شعب [[فرنكيينفرانكس|الفرنجة]]! شعب الرب المحبوب المختار! " و بعدين اتكلم عن جنس لعين خرب بلاد المسيحيين و هدم الكنايس و قطع أوصال مملكة [[اليونان]] .و قال ان لازم الإنتقام منه عن طريق : " انتم ياللى حباكم الرب اكتر من أى حد بالمجد فى القتال و الشجاعه الكبيره، و بالقدره على اذلال روس اللى يعترضوا طريقكم " و بعدين فكرهم بأمجاد [[شارلمان]] و عظمته و أمجاد ملوكهم التانيين و قالهم ان قبر [[يسوع|المسيح]] فى بيت المقدس لازم يثير همتهم و يروحوا يحرروه هو و اورشليم من الكفار <ref> فيه كذا نص لخطبة اوربان التانى فى كليرمونت كلهم اتكتبو بعد استيلاء الصليبيين على [[القدس|بيت المقدس]] </ref>.

البابا أوربان عشان يإكد إن الحمله اللى حاتقوم تحت سيطرة كنيسته إختار نايبه اديمار دى مونتيل Adhemar de Monteil اسقف لوپوى عشان يقود الحمله. انضم نبلا كتار للمشروع زى كونت ريمنود بتاع تولوز ، و اتطلب من [[جينوا|چينوا]] انها تساهم بمراكب و فى عملية النقل فوافقت. و وصلت تأيدات و مباركات من [[دنمارك|الدنمارك]] و [[اسكوتلاندا]] و [[اسبانيا]] ، و من نواحى كتيره فى أوروبا و الناس بقت تبيع اراضيها و ممتلكاتها و حاجتها و تتبرع بيها للحمله. البابا أوربان بقى مبسوط برد الفعل اللى حصل فى أوروبا و حس بحلول [[عيد الميلاد|كريسماس]] 1096 إن مشروعه ناجح أكتر مما كان يتصور.

قبل ما تبدأ الحملات العسكريه المنظمه كان فيه حملات شعبيه حاول فيها الناس المتحمسين بخطبة البابا أوربان إنهم يوصلوا لبيت المقدس. أهم الحملات دى كانت [[الحمله الصليبيه الشعبيه|الحملة الصليبية الشعبية]] اللى اتزعمها واحد اسمه بيتر الناسك ( بطرس الناسك ). الحملات الشعبيه دى اللى إتسمت كمان " حملات الفلاحين " ما كانتش شعبيه بالكامل لكان فيها محاربين وفرسان محترفين و أساقفة كنايس و قسس ورهبان.

[[Image:Roman du Chevalier du Cygne f176v Pierre l'Ermite.jpg|left|thumb|400px| پيتر الناسك على حماره بيقود [[الحمله الصليبيه الشعبيه|الحملة الصليبية الشعبية]] 1096]]

فى السكه نهبوا القرى و المدن فى هنجاريا و [[استانبول|قسطنطينيه]] و بعدين دخلوا أراضى [[سلاجقه|السلاجقه]] و قاموا بعمليات نهب و سرقه و قتل واسعه لغاية ما طلع عليهم عساكر الترك و فنوهم و بكده انتهت حملة بيتر الزاهد. بيتر الزاهد نفسه هرب على القسطنطينيه.

* شوف كمان : [[الحمله الصليبيه الشعبيه|الحملة الصليبية الشعبية]]

على عكس المتحمسين المستعجلين زى بيتر الناسك اللى لم رهبان و قسسه و فلاحين على شوية حراميه و قطاعين طرق، الأمرا الأوروبيين إلتزموا بالتاريخ اللى حدده البابا أوربان، و قعدوا يجهزوا نفسهم و يجمعوا الفرسان و المحاربين و الأسلحه الضروريه لتحقيق نصر. أول واحد طلع من أوروبا كان الكونت ''' [[هيو دى فرماندوا]] ''' Hugh de Vermandois ابن هنرى الأول ملك فرنسا اللى وصل الأرااضى البيزنطيه من ايطاليا - زى ما أوربان كان عايز - عن طريق البحر بطريقه غريبه بعد ما ما عاصفه غرقت مراكبه. تانى واحد وصل كان ''' [[جودفروى دى بويون]] ''' Godfroy de Boillon دوق لورين و معاه أخوه''' [[بولدوين دى بولون]]''' Baldwin de Boulogne و وصلوا عن طريق هنغاريا زى بيتر الزاهد، و برضه جيشه عمل نهب لما دخل الأراضى البيزنطيه. [[اليكسيوس الاول كومنينوس|اليكسيوس الاول]] امبراطور بيزنطه رفض يدخل جودفرى قسطنطينيه لغاية ما يأدى قسم الولاء ليه. اليكسيوس كان قلقان من دخول جيوش كبيره زى دى جوه مملكته. كل هم اليكسيوس كان انهم يقدروا يطلعوا الترك من الأراضى البيزنطيه اللى خدوها، و ماكانش عنده مانع انهم يقسموا شرق البحر المتوسط على نفسهم و يأسسوا فيه ممالك زى ما هما عايزين طالما ان ولائهم ليه و انه الحاكم الأعلى عليهم كلهم. النقطه الأخيره دى ما كاتش على هوى جودفرى، وحاول اليكسيوس الضغط عليه بتقليل الإمدادات لغاية ما جودفرى نهب القرى البيزنطيه و استقوى نفسه و اصطدم جيشه بالقوات البيزنطيه و حاول يدخل قسطنطينيه بالعافيه، لكن فى الأخر بعد ما شاف ان جيش الامبراطور أقوى من جيشه وافق على تأدية قسم الولاء للامبراطور.

بعد ما أدى القاده الصليبيين يمين الولاء للامبراطور البيزنطى ماعادا [[تانكريد]] اللى عدى لأسيا الصغرى فى السر عشان يتهرب من تأدية اليمين عدت الجوش الصليبيه و اتجمعت و حاصرت [[نيقيا]] عاصمة السلاجقه و غلبو السلاجقه و استسلم سكانها للامبراطور البيزنطى قبل ما ينهبها الصليبيين و يعملو فيها مجازر. اتقدمت الجيوش الصليبيه و وقعت المدن فى ايديهم مدينه ورا التانيه و استولى [[بوهيموند الاول]] على [[انطاكيا]] و حولها لإماره. حاصر الصليبيين بيت المقدس و دخلوها و ارتكبو مجازر فظيعه ماسلمش منها اليهود. فى ظرف يومين قتل الصليبيين حوالى 40 ألف مسلم. البابا اوربان فى الغالب ماسمعش عن المدبحه اللى عملها " جنود المسيح " فى بيت المقدس حيث انه اتوفى بعد المدبحه بإسبوعين ، لكن البابا باسكال التانى Paschal II فرح بالإنتصارات و قال انها حققت نبؤات [[الكتاب المقدس]]. انتصارات الصليبيين على المسلمين كانت ساحقه بتوضحها اعداد المدن اللى اخدوها فى اسيا الصغرى و ساحل الشام و كان من ضمنها [[طرسوس]] و معرة النعمان و الرها و [[طرابلس (توضيح)|طرابلس]] و [[بيروت]] و [[صيدا]] و [[عكا]] و [[يافا]]. الانتصارات دى صابت الاوروبيين بفرحه عارمه و نشوه كبيره لدرجة انهم بدأوا يتكلمو عن تحقيق نبؤات من الكتاب المقدس و عن امكانية غزو مصر و [[اثيوبيا]] و [[اسيا]] و [[افريقيا]]. الصليبيين اسسو [[مملكة بيت المقدس]] و امارة انطاكيا و كونتية طرابلس. جودفروى دى بويون اتنصب ملك لمملكة بيت المقدس. بعد مااتلقى المسلمين الصدمه الأولى اللى كانت مؤلمه بكل المقاييس ابتدو ينظمو نفسهم و يتحولو من الدفاع للهجوم و فى سنة 1144 هاجم عماد الدين زنكى إمارة الرها و طرد منها الصليبيين و خلفه ابنه نور الدين محمود و من حلب ابتدا يهاجم المدن و القلاع الصليبيه و قدر يستولى على مدن فى الشام و يتوسع فرد الصليبيين ب[[الحمله الصليبيه التانيه]] بقيادة الالمانى كنراد التالت و لويس السابع ملك فرنسا و حاولو يستولو على [[دمشق]] لكن الحمله انتهت بفشل ذريع. نور الدين محمود بعت اسد الدين شيركوه و ابن اخوه [[صلاح الدين الأيوبى|صلاح الدين يوسف]] على مصر و بعد قتل ضرغام و [[شاور]] اتعين اسد الدين شيركوه وزير فى مصر لكن اتوفى بعد شهرين و خلفه ابن اخوه صلاح الدين يوسف اللى لقبه الخليفه [[العاضد لدين الله]] الفاطمى " الناصر " فبقى الناصر صلاح الدين. قدر صلاح الدين انه يقضى على [[الدوله الفاطميه فى مصر]] اللى كانت بتحتضر و استولى على مصر و نصب نفسه سلطان عليها و اسس [[الايوبيين|الدوله الايوبيه]] و طلع على الشام و اخضعها.

بعد معركة حطين و ضياع بيت المقدس من الصليبيين اللى كانت كارثه فظيعه ليهم و بعد احداث الحمله الصليبيه التالته ادرك الصليبيين ان مصر هى قلعة المنطقه و ترسانتها العسكريه و ان من غير هزيمتها مش حايقدرو يسترجعو بيت المقدس و عشان كده من الوقت ده ابتدت جهودهم العسكريه تتجه لمصر. [[الحمله الصليبيه الرابعه]] اللى كان هدفها مهاجمة مصر و استرجاع بيت المقدس خرجت عن مسارها و بدل ماتروح مصر أو بيت المقدس عشان تحارب المسلمين هاجمت قسطنطينيه عاصمة البيزنطيين المسيحيين و عملت فيها فظايع و قتلت اعداد كبيره من سكانها المسيحيين و مانجاش منهم غير اللى قدرو يهربو و نهبتها هى و كنايسها و استولت عليها فى 16 مايو 1204 و نصبت عليها امبراطور كاتوليكى من نبلا اوروبا هو الكونت بالدوين دى فلاندر Baudouin de Flandre و اسست [[الامبراطوريه اللاتينيه فى قسطنطينيه|الامبراطوريه اللاتينيه قسطنطينيه]] على انقاضها. لكن فى سنة 1218 اتجمعت جيوش اوروبا فى [[عكا]] و شنت [[الحمله الصليبيه الخامسه]] على مصر و احتلت [[دمياط]] و قتلت سكانها و حولت جامعها لكنيسه لكن لما حاول الصليبيين انهم يتوغلو فى مصر لإحتلالها اتحاصرو و اتغلبو و طلبو الأمان مقابل تسليم دمياط للمصريين فسلموها فى 8 سبتمبر 1221 ، ودخلها الملك الكامل محمد بن العادل و إتعملت هدنه مدتها تمن سنين بين مصر و الصليبيين.

فى سنة 1228 قامت الحمله الصليبيه الساته بقيادة [[فريدريك التانى]] إمبراطور الامبراطوريه الرومانيه المقدسه ، و دى كانت حمله صغيره كل جيشها كان بيتكون من 600 فارس فكانت اقرب لتمثيليه منها لحمله عسكريه حقيقيه ، و عدد عسكر الحمله بيوضح ان فريدريك التانى ماكانش ناوى يحارب بجد. فريدريك نزل بفرسانه فى عكا و هناك استقبل " فخر الدين يوسف بن الشيخ " اللى بعته الملك الكامل سلطان مصر عشان يتفاوض معاه. فريدريك اياميها كان فى نزاع مع بابا الكاتوليك و الكامل كان فى نزاع مع قرايبه الأيوبيين فى الشام فالإتنين كانو محتاجين بعض. فريدريك و الكامل كانو حاله استثنائيه فى الزمن ده و الاتنين كانت عقلياتهم متفتحه و كانو متنورين و على درجه كبيره من الثقافه و العلم بمفاهيم اياميها. فى 18 فبراير 1229 إتوقعت معاهدة سلام مدتها عشر سنين بين الملك الكامل و فريدريك ( [[معاهدة فردريك - الكامل]] ) قضت بتسليم بيت المقدس و بيت لحم و الناصره لفردريك بشرط إن الصليبيين فى بيت المقدس ما يبنوش حصون و لا قلاع ، وإن منطقة المسجد الأقصى تبقى في إيد المسلمين، وإن فردريك يتعهد بمحالفة الملك الكامل ضد كل مناوئيه حتى لو كانو صليبيين ، و إن فردريك يضمن منع وصول أى امدادات صليبيه للإمارتين الصليبيتين انطاكيا و طرابلس. فى 17 مارس 1229 دخل فردريك التانى بيت المقدس في حماية قواته [[ألمانياالمانيا|الألمانيه]] و [[ايطاليا|الطليانيه]] ، وسلمه " شمس الدين " قاضي نابلس مفتاح المدينه بالنيابه عن السلطان الكامل. بطبيعة الحال الاتفاقيه ماكانتش على هوى [[كنيسة الروم الكاتوليك|الكنيسه الكاتوليكيه]] فى اوروبا و الايوبيين فى الشام فطوالى هاج المسلمين و الصليبيين واتشهر بالاتنين. فى دمشق قعد الواعظ والمؤرخ "سبط بن الجوزى" يشتم و يشهر بالملك الكامل ، و فى اوروبا اعلن الصليبيين رفضهم للتعاون مع فردريك بإعتباره مسالم للمسلمين ، و متمرد على [[كنيسة الروم الكاتوليك|الكنيسه الكاتوليكيه]] و محروم منها عن طريق البابا جريجوري التاسع ده مع ان فريدريك استرد بيت المقدس للمسيحيين من غير ماتسيل نقطة دم. لكن رغم كده المعاهده نجحت و طول العشر سنين ماقامتش أى حروب.

فى سنة 1244 حصل تحالف غريب بين المسلمين فى الشام و صليبيين [[مملكة بيت المقدس]] ضد مصر اللى كان بيحكمها وقتها السلطان [[الصالح أيوب]]. ملك دمشق عماد الدين إسماعيل و ملك حمص المنصور ابراهيم و ملك الكرك الناصر داود اتفقو مع الصليبيين على مهاجمة مصر و تقسيمها على نفسهم ، فحشد الصليبيين جيش ضخم كان أكبر جيش كونوه من وقت معركة حطين و انضم ليهم شوام و عربان مسلمين و راحو على مصر و هما رافعين الصلبان فكان منظر غريب ان مسلمين ماشين تحت الصلبان و بيباركهوم قسسه و رهبان مسيحيين. الصالح ايوب استدعى [[خوارزم|الخوارزميه]] اللى كانو هربانين بعد مااجتاح [[امبراطوريه مغوليه|المغول]] بلادهم ، و خرج [[الجيش المصرى]] بقيادة امير اسمه [[ركن الدين بيبرس (الأمير)|ركن الدين بيبرس]] و هو غير [[الظاهر بيبرس (قبل السلطنه)|ركن الدين بيبرس]] الملك الظاهر السلطان المشهور ، و فى 17 اكتوبر 1244 قامت معركه ضخمه قرب غزه اتسمت [[معركة الحربيه]] اكمنها كانت جنب قريه اسمها " حربيه " انهزم فيها الصليبيين و حلفائهم الشوام و العربان هزيمه منكره و هجم جيش مصر على بيت المقدس و طرد منه الصليبيين. ضياع بيت المقدس تانى كان صدمه كبيره فى اوروبا و عليه بدأ [[لويس التاسع]] ملك فرنسا يجهز حمله ضخمه لمهاجمة مصر بمباركة بابا الكاتوليك. حملة لويس التاسع دى اتعرفت بإسم الحمله الصليبيه السابعه و هدفها كان احتلال مصر.

لويس التاسع جمع جيوشه اللى انضمت ليها قوات من نواحى اوروبا لكن قوامها الرئيسى كان من الفرنساويه. و بعد ما قضى الشتا فى جزيرة قبرص و استقبل مندوبين من المغول اللى ظهرو على الساحه طلع بمراكبه و ادا توجيهاته فى نص البحر بالتوجه لمصر حيث ان للحظه دى العسكر كانو فاكرين انهم رايحين على الأراضى المقدسه لتحريرها. نزلت قوات الحمله على بر دمياط فى 5 يونيه 1249 و هرب العربان اللى كان الصالح ايوب مديهم مهمة الدفاع عن المدينه فإحتلها الصليبيين من غير قتال و قعدو فيها لغاية ماقررو يروحو على القاهره بعد ما سمعو ان الصالح ايوب اتوفى فخرجو من دمياط فى 20 نوفمبر 1249. [[شجر الدر]] أرملة الصالح ايوب خبت خبر وفاته و قالت انه عيان و بقت تمضى الاوراق الرسميه و تصدر أوامر بإسمه عشان معنويات الجيش ماتنهارش و بقت هى الحاكمه الفعليه لمصر و بعتت تجيب ابنه توران شاه من أرض الجزيره ( فى شمال العراق الحاليه )عشان يمسك الحكم و يقود الجيش. جيش الفرنساويه و شوانيهم وقفوا عند شط قناة اشموم ( بحر أشموم المعروف دلوقتى بالبحر الصغير )، اللى بقت حاجز بينه و بين المصريين و بنو تحصينات و نصبو [[منجنيق|مجانيق]] لضرب المصريين على البر التانى و حاولو يبنو كوبرى يعدو عليه لكن فضلو على الحال ده لغاية مافى 8 فبراير 1250 واحد من العربان دلهم على مخاضه فى القناه قدرو يعدو عليها بحصنتهم و يهجمو بطريقه مباغته على المعسكر المصرى فى جديله على بعد حوالى 2 كيلو جنوب المنصوره فحصل ارتباك كبير و اتقتل فخر الدين يوسف القائد العام للجيوش المصريه و هو خارج من الحمام يشوف سبب الضجه اللى حصلت فى المعسكر. و هربت العساكر على المنصوره و هى مذعوره. اتعين زعيم المماليك البحريه [[فارس الدين أقطاى الجمدار]] قائد عام للجيوش المصريه بدل فخر الدين يوسف اللى اتقتل و قدرت القوات تنظم نفسها لمواجهة الصليبيين المندفعين على المدينه. لما دخل الصليبيين المنصوره اللى افتكروها فاضيه طلع عليهم عسكر [[الدوله المملوكيه|المماليك]] و الأهالى فإرتبكو و حاولو الانسحاب لكن اتزنقو فى الحوارى و اتقتلت منهم اعداد كبيره كان من ضمنهم روبرت دو أرتوا Robert d'Artois أخو الملك لويس التاسع. [[معركة المنصوره]] شارك فيها [[اقباط|المسيحيين المصريين]] مع المسلمين ضد الصليبيين. انسحب الصليبيين لمعسكرهم و وصل توران شاه خط النار فى 28 فبراير 1250 و نزل مراكب من البر فى ضهر القوات الصليبيه اللى بقت متحاصره و بتعانى من الجوع و العيا حيث ان مابقتش توصلهم امدادات من دمياط و فضلو على الحال ده لغاية ليلة 6 ابريل 1250 لما لمو حاجتهم عشان يهربو على دمياط لكن المصريين شافوهم و اتعقبوهم و قعدو يقتلو فيهم لغاية ما وصلو فارسكور فقامت معركه كبيره انتهت بإستسلام لويس التاسع و قواده فإتأسرو و اتكبلو بالحديد و اتسجن لويس فى بيت القاضى ابن لقمان كاتب الانشا لغاية ما اتعمل اتفاق انه يخرج سليم من مصر مقابل انه يدفع ديه و يسلم دمياط للمصريين. فى 8 مايو 1250 بعد مادفع لويس نص الديه المقرره سلم دمياط للمصريين بعد ما احتلها حوالى حداشر شهر و سافر ببقية جيشه على عكا و بكده انتهت الحمله الصليبيه السابعه بفشل ذريع و خساير ضخمه.

الحمله الصليبيه السابعه كانت اخر الحملات الصليبيه الكبيره و المنظمه ، بعدها فى 1270 هجم لويس التاسع على [[تونس]] فى [[الحمله الصليبيه التامنه]] عشان يحولها لقاعدة لمهاجمة مصر لكن اتوفى هناك بالطاعون فى 25 اغسطس 1270 و فشلت الحمله ، و بعدها قامت [[الحمله الصليبيه التاسعه|حمله تاسعه]] فى 1271 - 1272 بقيادةالأمير ادوارد ( اللى بقى ادوارد الأول ملك انجلترا بعد كده ) بمحاولة تحالف صليبى-مغولى لكن السلطان [[الظاهر بيبرس (قبل السلطنه)|الظاهر بيبرس]] اتصدى ليها و فشلت هى التانيه.

بعد نجاح الحمله الصليبيه الأولى معظم المشاركين رجعو اوروبا تانى بعد ماوفو بقسمهم لكن فضلت طايفه فى الشام للمحافظه على المكتسبات ، و مع مرور الوقت وفدت اعداد كبيره من الاوروبيين للإستيطان فى شرق المتوسط كتجار و مزارعين و رجال دين و اقطاعيين و راج الحج للمزارات المسيحيه و ظهرت نظم عسكريه دينيه اقسمت على انها تحمى المزارات المسيحيه و الحجاج و كان منهم طايفة [[اسبتاريه|الاسبتاريه]] اللى كان نظامها عسكرى - تمريضى ، و طايفة [[فرسان المعبد]] اللى كانت منظمه عسكريه بس. بعد معركة حطين و استرداد صلاح الدين للقدس اهم مدن الفرنج زى ما سماهم العرب أو ال[[فرانكس|فرنك]] زى ماسماهم الاوروبيين فى شرق المتوسط كانت عكا، و بعد فشل الصليبيين فى استرجاع بيت المقدس فضل الفرنج عايشين فى المدن الساحليه فى الشام لغاية ماهجم السلطان [[قلاوون]] على امارة طرابلس و طردهم منها سنة 1290 و بعدها بسنه فى 1291 حاصر ابنه السلطان [[الأشرف خليل]] عكا و طردهم منها ( [[فتح عكا]] ) و من كل معاقلهم على ساحل الشام.

انتهت الحملات الصليبيه بفشل ذريع و ماقدرش الصليبيين انهم يسترجعو بيت المقدس و اخدت الهجمات اللى حصلت بعد كده شكل غارات انتقاميه زى ماحصل فى [[وقعة اسكندريه]] سنة 1365 لما هاجم ملك [[قبرص]] بيير دو لوزينان Pierre de Lusignan اسكندريه و دمرها و نهبها و هرب ، و بعد ستين سنه فى سنة 1426 ردت مصر الزياره ب[[غزوة قبرص|غزو قبرص]] و تدمير مدنها فى عهد السلطان [[الأشرف قايتباى]]. لكن مع مرور الزمن الأحوال فى اوروبا اتغيرت و ماعدش فيه اهتمام بموضوع تحرير بيت المقدس. و من ناحيه تانيه من القرن الستاشر ظهر خطر جديد على اوروبا بعد ظهور [[العثمانيينامبراطوريه عثمانيه|الاتراك العثمانليه]] فى [[اسيا الصغرى|الاناضول]] على انقاض الامبراطوريه البيزنطيه فبقت الحروب الصليبيه موجهه ضد الخطر التركى على حدود اوروبا الشرقيه و فى شمال البحر المتوسط.

الحركه الصليبيه كانت حركه كبيره و خطيره مايستنهاش بيها فى [[تاريخ|التاريخ]] و اخدت حيز كبير من الدراسات و لسه بتتكتب عنها دراسات و ابحاث لحد دلوقتى. مع ان الصليبيين اتسمو "فرنج " فى المنطقه العربيه و "فرنك" فى اوروبا لكن الصليبيين ماكانوش بس فرنك لكن تقريباً من كل نواحى اوروبا و شارك فيها مع ال[[فرنسا]]ويين [[اسكندنافيا|اسكندنافيين]] و [[انجلترا|انجليز]] و [[اسكوتلاندا|اسكوتلانديين]] و [[نورمان]] و [[ايطاليا|طلايانه]] و [[فريزيين]] و [[ألمانياالمانيا|ألمان]] و [[فلاندر|فلاندريين]] و غيرهم. فى الناحيه التانيه كان فيه اللى سماهم الاوروبيين " ساراكينوس Saracenus " وكان منهم [[مصر]]يين و شوام و [[الدوله المملوكيه|مماليك]] و [[عرب]] و [[ترك]] و [[المغرب|مغاربه]] و [[بربر]] و [[أكراد]]. الحرب دى بكل المقاييس ممكن تعتبر حرب عالميه.

ابتدت الحروب الصليبيه سنة 1096 بخطبة البابا اوربان التانى سنة 1095 للمطالبه بإنقاذ الكنيسه البيزنطيه من الترك السلاجقه ، لكن مع نهاية الحملات الصليبيه اراضى الامبراطوريه البيزنطيه كانت خاضعه لحكم الترك. لما البابا بيوس التانى Pius II خطب للترويج لأخر حمله صليبيه الترك وقتها كانو بيعدو [[نهر الدانوب]] فى اتجاه غرب اوروبا. فى سنة 1523 وقعت [[رودس]] فى ايد الاتراك و اتدمرت قبرص على ايدين مصر و [[جينوا|جنوه]] و فى الأخر ضمتها فينيسيا لنفسها فى 1570.

لما ابتدت الحروب الصليبيه اوروبا كانت لسه خارجه من الحقبه الهمجيه المعروفه ب[[عصور الظلام]] لكن مع نهاية الحروب كانت بتبتدى فى اوروبا الفتره ال[[بورجوازيه]] المعروفه ب[[عصر النهضه|الرينيسانس]] (عصر النهضه). لكن التطور الحضارى ده ماكانش للحروب الصليبيه دور مباشر فيه. الحروب الصليبيه ماكانتش سبب الأمن الاوربى اللى سمح للتجار و الدارسين بالتنقل من مكان لمكان، فقبل الحروب الصليبيه الدارسين كانو بيتنقلو بحريه و بيروحو يدرسو فى مراكز التعليم الاسلاميه فى [[اسبانيا]]. وقت الحروب الصليبيه كانت [[سيسيليا]] هى مركز التلاقى الحضارى و الثقافى بين المسلمين و اليونانيين و الاوروبيين مش المدن الفرنجيه فى الشام. ثقافياً ، المدن الفرنجيه ماضافتش حاجه للثقافه و الحضاره و لا ساهمت فى حصول النهضه الاوروبيه فى العلوم و الفنون غير بس فى فن بنا القلاع و الحصون. استمرت الحروب الصليبيه سنه بعد سنه من غير الاوروبيين مايتعلمو حاجه من غلطات الصليبيين. لكن الحروب الصليبيه كانت من مصادر الإلهام للفنانين فى اوروبا قبل ماتخلص و بعد ما خلصت و رسم الفنانيين لحات دينيه و مش دينيه من وحى الحروب دى. من الحروب الصليبيه خرج كتاب من المؤرخين الحوليين اللى كتبو عن الاحداث اللى عاصروها. فى البدايه الكتاب دول كانو رهبان و رجال دين لكن مع بدايات الحمله الصليبيه الرابعه ظهرت طايفه من الكتاب المدنيين من النبلا و الأمرا فكانت دى بداية ظهور عصر الكتاب المدنيين فى اوروبا. فى الشعر و الغنا ظهرت فى اوروبا أغانى و ألحان بتتغنى بالمعارك و البطولات الصليبيه زى [[أغنية رولاند]] La Chanson de Roland و غيرها اللى لعبت دور فى تطوير اسلوب غنا " ال[[شانسون]] ". اجزاء من الأشعار و النصوص دى فضلت لكن ألحانها ضاعت. الفنون دى ظهرت فى اوروبا نفسها من وحى الحروب الصليبيه مش فى المدن الفرنجيه فى الشرق. من ناحيه تانيه، الحروب الصليبيه كان ليها اثر على نواحى سياسيه فى غرب اوروبا حيث انها نقلت الحروب الداخليه بين البارونات و الاقطاعيين لبره اوروبا ، فده ادى فرصه لنمو نفوذ الملوك المدنيين على حساب النفوذ البابوى الدينى. لكن فى نفس الوقت الباباوات برضه استفادو ، فالبابا شن الحرب على المسلمين كحركه مسيحيه دوليه تحت قيادته و نجاح الحمله الاولى بالتأكيد قوى مركزه و اداه بريستيج حيث ان " جنود المسيح " اللى بعتهم على بيت المقدس كانو فى الواقع جنوده و انتصارتهم كانت انتصاراته ، و بالانتصارات دى بطريركيات انطاكيا و القدس و قسطنطينيه بقو تحت سلطته و بالتالى بقى زعيم المسيحيه الأكبر و مندوبيه وصلو للصين و اثيوبيا. البطريركيه المصريه اللى بتمثل [[اقباط]] مصر ماوقعتش فى ايد الصليبيين لإنهم ماقدروش يستولو على مصر لكن البابويه الكاتوليكيه حلت المشكله بإعلان ان الكنيسه المصريه كنيسة مهرطقه خارجه عن الكنيسه الكاتوليكيه الأم و منعت الأقباط من دخول بيت المقدس و فضلو على الحال ده لغاية ماصلاح الدين استرد القدس و فتحلهم كنيسه لسه موجوده لغاية دلوقتى. لكن الحركه الصليبيه كانت حركه دينيه مش حركه سياسيه و ماكانش هدفها جنى مكاسب سياسيه لكن مكاسب دينيه ضد " الكفار ". الحمله الصليبيه الرابعه دمرت الكنيسه الشرقيه البيزنطيه فى قسطنطينيه و بعدها هاجم الكاتوليك " المهرطقين " فى جنوب فرنسا و بعدها قامت حمله صليبيه ضد الهوهينستاوفين Hohenstaufen. غير المكاسب الدينيه اللى حققها البابا الحروب الصليبيه ماكانش ليها نتايج ايجابيه على اوروبا. لكن رغم كده لما ابتدت الحروب الصليبيه كانت مراكز العلم فى الشرق فى قسطنطينيه و القاهره و بغداد ، و لما انتهت الحرب مراكز العلم بقت فى ايطاليا و مناطق فى غرب اوروبا. لكن الحروب الصليبيه ماكانتش المسئول الاول عن تدمير المراكز الحضاريه فى الشرق الاسلامى. بغداد كانت اتلاشت كمركز حضارى عباسى على ايدين الترك و من غير الصليبيين فى الاغلب كانت حاتتلاشى على ايدين الفاطميين فى مصر ، و فى 1258 هجم المغول على بغداد و دمروها و ده بيعتبر اكبر تدمير حصل للثقافه الاسلاميه فى الشرق الاوسط ، لكن الصليبيين ماكنش ليهم دخل فى الموضوع و ماهماش السبب ، لكن بطبيعة الحال المنطقه العربيه فى فترة الغزو المغولى من الشرق كانت بتتعرض لغزو صليبى من الغرب و كانت مدن الفرنج و قلاعهم فى الشام بيمثلو تهديد ، فمن غير الغزو الصليبى كان ممكن ان المسلمين يواجهو الغزو المغولى بطريقه احسن ، ده من غير نسيان ان الصليبيين و المغول حاولو يتحالفو ضد المسلمين و ده فى حد ذاته كان تهديد خطير كانت السلطات المملوكيه فى مصر متابعاه و نتجت عنه الحمله الصليبيه التاسعه الفاشله اللى اتصدى ليها الظاهر بيبرس. الحروب الصليبيه مافادتش اوروبا فى حاجه لكن ضرت المنطقه العربيه ضرر كبير. فالمعارك كانت بتدور على اراضيها و كل الجهود وقتها كانت موجهه لمواجهة الجيوش الصليبيه الغازيه و ده بطبيعة الحال اثر على تقدم المنطقه الحضارى و خرب اقتصادها. الحروب الصليبيه حولت الشرق الأوسط لمنطقة حرب. حملة بيير دو لوزينان ملك قبرص على اسكندريه سنة 1365 المعروفه ب[[وقعة اسكندريه]] دمرت اقتصاد مصر و خربت تجارة البحر المتوسط. الحروب الصليبيه اللى استمرت قرون كانت بكل تأكيد من اسباب التخلف العلمى و الثقافى و السياسى و الانكماش الحضارى اللى حل بالمنطقه العربيه و لسه بتعانى منه لغاية النهارده.

* [[ابن تغرى|ابن تغري]]: النجوم الزاهرة في ملوك مصر و القاهرة، دار الكتب و الوثائق القومية، مركز تحقيق التراث، القاهرة 2005

* [[ابن أيبك الدواداريالدوادارى|أبو بكر بن عبد الله بن أيبك الدواداري]] : كنز الدرر وجامع الغرر، مصادر تأريخ مصر الإسلامية ،المعهد الألماني للآثار الإسلامية، القاهرة 1971.

* [[رشيد الدين الهمذانى|رشيد الدين الهمذاني]] : جامع التواريخ، الدار الثقافية للنشر، القاهرة 2000

* [[المقريزى|المقريزي]]: السلوك لمعرفة دول الملوك، دار الكتب, القاهرة 1996.

* [[محيى الدين بن عبد الظاهر|محيي الدين بن عبد الظاهر]] : الروض الزاهر في سيرة الملك الظاهر، تحقيق ونشر عبد العزيز الخويطر، الرياض 1976.

* [[شهاب الدين النويرى|النويرى]] : نهاية الأرب فى فنون الأدب ، مركز تحقيق التراث ، القاهرة 1992.

* [[أرنولدارنولد توينبيتوينبى|Toynbee, Arnold J.]] , Mankind and Mother Earth, Oxford University Press, 1976