|
'''الطليانى''' او ''الايطالى'' ({{Audio|It-italiano.ogg|''italiano''}}) هى اللغه رسينتبسيت نابةبنست نبمس نلابصمنسيمنسشك ممشستشسم نتشمنب س مميتسمنت مستيمسي م بك مضصني ركخبم بثكمس خ بشكمسمينسيبك ماسبيمبنث بمبثنابيسوؤ كم مبنثصنت م بنبام مب شمنبسم ميتوبسايبشمت ح سنميصم بصيبتصب منب شسيمبتصسز كخصثبمصت يبصمشن مص بن م
'''الطليانى''' او ''الايطالى'' ({{Audio|It-italiano.ogg|''italiano''}}) هى اللغه اللى بيتكلموها الطلاينه. دلوقتى اللغة دى بيتكلمها 60 مليون فى ايطاليا و 70 مليون فى العالم كله. 126 مليون واحد بيتكلموها كلغة تانيه. فى [[سويسرا]] الطليانى لغه من الاربع لغات الرسمية و اللى هى الطليانى و ال[[لغه فرنساوى|فرنساوى]] و ال[[لغه المانى|المانى]] و الرومانشى. كمان الطليانى هى اللغة الاساسيه بتاعة مدينة [[الفاتيكان]].
الطليانى من لغات ال[[لاتينى]] و هو كمان اقرب لغة للاتينى.
== طريقة الكتابة ==
الطليانى بتكتب بالحروف اللاتينية معادا الحروف '''J''', '''K''', '''W''', '''X''' ,'''Y''' اللى ما بيعتبروش جزء من الألف-به بتاعت الطليانى لكن ممكن تلاقيهم فى كلمات اجنبية واخدينها من لغات تانية ( ,'''Jeans''', '''Whisky''' '''Taxi''') او مصطلاحات لاتيني قديمة ( '''Juventus''', '''exيما voto''').لسمردونس بعضلمتيلينمت اللهجاتمبصمنابصمب الطليانيةتما بتستعمل الحرفنستاسو Jاوسؤ بدل iشا معليهاشسوا سترسواسماؤبو فىنؤشامشس الكلماتشم اللىتؤشمشيامش فيهاميبمشمشك بمبمسشيشم '''i'''بياام +ينسباسينت حرفنباسناسشن متحركىنابراسنت تانىبانس وىبناسسن بتكونا فيهابنسايب ال'''i'''ا بتنطقبنتابنسياب {{IPA|/j/}}سما (زىنتاصب السيبا "ى"نسابي اللىنت ف كلمة "يوم") زى '''Bajardo''', '''Jacop''', '''Ajaccio'''.باس
الحرف '''H''' مابيتنطقش فى الطليانى و لكن ليه استعمالين فى الكتابة.
بيفرق بين كلمتين مختلفتين ليهم نفس النطق زى:
* '''ha''' ((انا) عندى / (انا) امتلك)) و '''a''' (الى/عند) اللى الاتنين بيتنطقوا {{IPA|/a/}}.
* '''hanno''' ((هما) عندهم / (هما) بيمتلكوا) و '''anno''' (سنة) و الاتنين بيتنطقوا {{IPA|/anno/}}.
* بيحافظ على النطق /k/ للحرف '''C''' و النطق /g/ للحرف '''G''' قدام الحرفين المتحركين '''i''' و '''e''' زى:
** '''chi''' (مين؟) بيتنطق {{IPA|/ki/}} لكن '''ci''' (هناك) بتنطق {{IPA|/tʃi/}}, و بنفس الطريقة '''che''' (ايه؟) بتنطق /ke/ لكن '''ce''' بتنطق /tʃe/.
** '''ghiro''' (اسم حيوان) بيتنطق /ˈɡiro/ اما '''giro''' (لفة) بتتنطق {{IPA|/ˈdʒiro/}}.
** منغير الاستعمالين دول متلاقيهوش الا فى الكلمات الاجنبية و ساعتها برضة ما بيتنطقش زى '''Hotel''' (اوتيل) نطقها {{IPA|/oˈtɛl/}}.
الحرف '''G''' بتنطق {{IPA|/dʒ/}} قدام ال'''i''' و ال'''e''' غير كده دايمن {{IPA|/g/}} معادا فى الحالات اللى جاية:
* ف التشكيلة '''gn''' اللى بتنطق كصوت واحد و هوا {{IPA|/ɲ/}} (هوا صوت بيتنطق من المناخير (زى ال "م" {{IPA|/m/}} و ال "ن" {{IPA|/n/}}) و لغير الطليان بيتسمع الصوت كانه مزيج بين ال "ى" (فى كلمة "يوم") و ال "ن" و اقرب صوت ليه فى المصرى هوا تشكيلة ال"ن+ى" زى كلمة "منيا", "سونيا". مثال: '''bagno''' (حمام) بتتنطق {{IPA|/baɲɲo/}} (تشبه قوى كلمة "'''بانيو'''" فى النطق)).
* ف التشكيلة '''gli''' اللى بتتنطق كصوت واحد و هوا {{IPA|/ʎ/}} (صوت يتسمع للودن المصرية كانه مزيج بين ال"ي" (زى كلمة "يوم") و ال"ل" يعنى كانه "ل"+"ى" ورا بعض يشبه قوى ال"ل+ى" فى كلامات زى "بليه". مثال: meglio (احسن) بتتنطق {{IPA|/meʎʎo/}} (على وزن "'''خوليو'''").
== تأثيره على لغات تانية ==
الطلنتل الت ت اتا
الطليانى اثر كتير على اللغة المصرية و لحد دلوقتى في كلمات بتستعمل ف المصرى اصلها طليانى معظمها اسامى حاجات :
{|
! مصرى || طليانى || المعنى الاصلى
|-
|| لوكندا || locanda || اوتيل صغير
|-
|| لمبة || lampada || لمبة
|-
|| صابونة || sapone || صابونة
|-
|| روبابيكيا || roba vecchia || دقة قدية
|-
|| بتسا || pizza || بتسا
|-
|| اوكازيون || occasione || فرصة, اوكازيون
|-
|| ماكانة || macchina || ماكانة, كاميرا, عربية(اوتوموبيل)
|-
|| الا اونا الا دويه(فى مزاد علنى) || alla una alla due || واحد, اتنين,...
|}
{{InterWiki|it}}
{{Commonscat|Italian language}}
| 