|
[[ملف:Mamluke.jpg|تصغير|يسار|مملوك من مماليك العصر العثمانلى - رسم من سنةسنه 1810.]]
'''المماليك المصرليه''' او '''المصرليه''' او '''المصريين''' او '''مماليك العصر العثمانلى''' هما المماليك اللى كانو فى [[مصر]] بعد نهاية [[الدوله المملوكيه]] سنةسنه [[1517]] ، فى فترة احتلال ال[[امبراطوريه عثمانيه|عثمانيين]] لمصر و كانو موجودين وقت [[الحمله الفرنسيه]] و فى عهد [[محمد على باشا]]. اتعرفوا باسم " المصرليه " ( مفرد : مصرلى )
[[الدوله المملوكيه]] حكمت [[مصر]] من سنةسنه [[1250]] لسنةلسنه [[1517]]. المؤرخين بيعتبرو [[شجر الدر]] ارملة السلطان الايوبى [[الصالح أيوب]] اول سلاطين الدوله المملوكيه و فيه بيعتبروها نقطة وصل بين الدوله الايوبيه و الدوله المملوكيه و [[عز الدين أيبك|عز الدين ايبك]] اللى اتجوزته و اتسلطان كان اول السلاطين المماليك. اتقسمت الدوله المملوكيه على حقبتين الاولى [[المماليك البحريه]] و التانيه [[الدوله المملوكيه البرجيه|المماليك البرجيه]]. اشهر سلاطين البحريه كانو [[قطز]] و [[الظاهر بيبرس (قبل السلطنه)|الظاهر بيبرس]] و [[قلاوون|المنصور قلاوون]] و ولاده [[الأشرف خليل]] و [[الناصر محمد بن قلاوون (فترة حكم اولى)|الناصر محمد بن قلاوون]]. دولة المماليك البرجيه بدإت بالسلطان [[الظاهر برقوق (فترة حكم أولى)|الظاهر برقوق]] اللى بيعتبر اشهر سلاطينها هوهوه و السلطان [[الأشرف برسباى]].
[[الدوله المملوكيه|المماليك]] اصحاب الدوله المملوكيه فى مصر ما كانوش من [[توركيا|تركيا]] الحاليه اللى ما كانتش موجوده وقت تأسيس الدوله المملوكيه فى مصر سنةسنه 1250 ، و مالهمش علاقه بيها. لفظ " ترك " كان بيطلق على شعوب كتيره و حتى [[شركسيا|الشركس]] و [[امبراطوريه مغوليه|المغول]] كانوا بيتسموا " ترك " كمضاد لكلمة " [[فرانكس|فرنج]] " اللى كانت بتطلق على [[اوروبا|الاوروبيين]]. اتراك الاناضول اللى قامت دولتهم على انقاض [[امبراطوريه بيزنطيه|الدوله البيزنطيه]] فى المنطقه اللى اسمها تركيا دلوقتى و اللى كونوا الدوله العثمانيه كانوا بيتسموا " الروم".
من جهه تانيه المطلحات الإداريه و العسكريه اللى دخلها المماليك مصر لتطوير النظم ما كانتش تركيه لكن مغوليه و [[فارس]]يه بسبب اتصالهم بمغول فارس عن طريق الحروب و المعاملات.
== نكبة الغزو العثمانى ==
فى سنةسنه 1517 اتنكبت مصر نكبه كبيره بعد ما [[امبراطوريه عثمانيه|الاتراك العثمانليه]] بتوع تركيا غزوها و استولو عليها و قضوا على الدوله المملوكيه. و بالاحتلال العثمانلى التركى ضاع من مصر استقلالها اللى اتمتعت بيه فى عصر الدوله المملوكيه و بقت [[ولايه]] تابعه للسلطان العثمانلى اللى بيحكم امبراطوريته من [[استانبول|الاستانه]] و بقى حاكم مصر مجرد [[ولايه|والى]] تابع للباب العالى.
العثمانليه دول كانوا قبايل شبه همجيه و خليط من الأجناس المغوليه دخلوا [[اسيا الصغرى]] و دمروا [[امبراطوريه بيزنطيه|الامبراطوريه البيزنطيه]] اللى كانت امبراطوريه فى غاية التحضر و استولوا على ال[[كونستانتينوپوليس|قسطنطينيه]] و زادت قوتهم و اتوسعوا لغاية ما احتلوا الشام و من بعده مصر نفسها. نهب العثمانليه تراث مصر الثقافى بما فيه المخطوطات التاريخية و خلعوا ابواب و ارضيات المبانى و نقلوها هى و اعداد ضخمه من الفنانين والحرفيين و التجار و موظفين الدوله و الاداريين و الأعيان مسلمين على مسيحيين و حتى [[الخلافه العباسيه فى القاهره|الخليفه العباسى القاهرى]] على استنبول و بيقول ابن إياس " '''وكانت هذه الواقعة من أبشع الوقائع المنكره التى لم يقع لأهل مصر قط مثلها فيما تقدم من الزمان، وهذه عبارة على أنه (يعنى سليم الاول) اسر المسلمين ونفاهم الى إسطنبول''' " ، و استولى العثمانليه الغزاه على فلوس المصريين بالمكوس و الضرايب و اغتصبوا الستات و الاطفال فى الشوارع ، و دخلت مصر فى كبوه. حال مصر بعد الإحتلال العثمانلى و المصيبه الضخمه اللى ابتلى بيها المصريين سنةسنه 1517 بتلخصه الجمله دى اللى كتبها ابن إياس : " '''وقد تغيرت أحوال الديار المصرية تغيراً فاحشاً الى الغاية، وفوق ذلك جور التركمان فى حق اهل مصر من الخطف والنهب وأخذ اموال الناس بغير حق، وخطف المرد والنساء والضيافات من الطرقات''' " .<ref>ابن إياس ، 332/ج5</ref>
قبل ما تقع مصر فى ايد الاستعمار التركى كانت من أعظم الأمم فى العالم من جهة الحضاره ، وكانت التجاره العالميه بين اسيا و بين اوروبا بتتقابل فى [[القاهره]] و [[اسكندريه]]. مصر كانت على اتصال بأوروبا لكن المستعمر التركى منع الاتصال وخلا مصر بقت معزوله وعاشت مصر فى تخلف ثقافى وحضارى معزوله من غير ما تستفيد من النهضه اللى كانت شغاله اياميها فى اوروبا لغاية ما وصل [[نابوليون بونابارت|نابليون بونابرت]] وبدإت مصر تتصل بأوروبا تانى .<ref>سلامة موسى، 101</ref>
" '''نوحوا على مصر لأمر قد جرى .:. من حادث عمت مصيبته الورى''' "
" '''أين الملوك بمصر من طلعاتها .. مثلزى البدور تضىء و كانت انوارا''' "
" '''يا لهفليهف قلبى للمواكب كيف لم .. نلقى [[قلعة الجبل|بقلعتها]] الحزينة عسكرا''' "
" '''لهفى على ذاك النظام و حسنه .. ما كان فى الترتيب منه أفخرا''' " .<ref>ابن إياس، ج5/199-198</ref>
" '''زالت محاسن مصر من أشياء قد .. كانت بها تزهو على كل القرى''' " .<ref>ابن إياس، ج5/198</ref>
بإحتلال مصر و سقوط الدوله المملوكيه سنةسنه 1517 انتهى العصر المملوكى و معاه استقلال مصر و تحضرها الثقافى. لكن بطبيعة الحال فضل فيه امرا مماليك فى مصر كمجرد بقايا من الدوله المملوكيه و بقو خاضعين للترك العثمانليه ودول كانو مجرد [[خيال الضل|خيالات ضل]]. مماليك العصر العثمانلى هما اللى بيظهرو وقت [[الحمله الفرنسيه]] على مصر (1798-1801) زى [[ابراهيم بيك|ابراهيم بك]] و [[مراد بك]] و غيرهم من البكوات ، و هما اللى اتعرضو ل [[مدبحة القلعه]] اللى عملها [[محمد على باشا]] فى [[قلعة الجبل|قلعة القاهره]] ، و فى الواقع ما لهمشليهمش علاقه بالدوله المملوكيه اللى حكمت مصر من 1250 ل 1517 و اتصدت لل[[امبراطوريه مغوليه|مغول]] و [[الصليبيين]] و ازدهرت مصر فى عصرها اقتصادياً و ثقافياً و بقت قوه يتعمل لهاليها الف حساب.
== اضعاف بقايا المماليك ==
الوجقات دى كانت مترتبه على خمس نوعيات : وجاق المتفرقه و دى كانت نخبة حرس السلطان ، و وجاق الجاويشيه و دول كانو اصلاً ظباط فى جيش سليم الاول و مهمتهم كانت جمع الضرايب من المصريين ، و وجاق الهجانه ، و وجاق التفقجيه و دول كانت مهمتهم نقل الاسلحه ، و وجاق [[الانكشاريه]] و دول كانو خليط من قبايل [[شيوخ العربان فى مصر|العربان]] الخاضعين للعثمانليه. الوجاق السابع سموه '''وجاق الشراكسه''' و دول كانو بقايا المماليك ، و من السبع وجقات دول كانت بتتكون حكومة مصر تحت الاحتلال العثمانلى.
امرا المماليك الكبار اللى بقو بكوات اتعملت لهمليهم امتيازات خاصه و ادوهم حق الترقى لدرجة باشا. و بالطريقه دى قدر العثمانليه يحطو بقايا المماليك تحت سيطرتهم ، و لما وصل [[نابوليون بونابارت]] مصر لقا التركيبه دى و ما لقاش حد يحاربه و يتصدى ليه غير بقايا المماليك اللى اضعفهم العثمانليه و ما كانتش عندهم اسلحه محترمه يحاربوه بيها فغلبهم فى [[معركة امبابه]] جنب [[اهرامات الجيزه|الاهرام]] و هرب المماليك على [[صعيد مصر|الصعيد]] و [[بلاد النوبه|النوبه]] و استلم هوهوه مصر ، لكن المماليك فضلو وراه يقاوموه و يزعزعو استقراره فى مصر لغاية ما طلعوه منها سنةسنه 1801 بعون [[انجلترا|الانجليز]] و العثمانليه. و رجعت مصر للباشا والى السلطان العثمانلى زى ما كانت قبل ما ييجى نابوليون ، لكن الباشا [[محمد على باشا|محمد على]] قرر انه يخلص على بقية المماليك فغدر بكبارهم و قتلهم فى [[مدبحة القلعه]] و اللى ما اتقتلوش منهم زى امين بك اللى نط بحصانه من القلعه و غيره هربو.
== فهرست ==
[[تصنيف:تاريخ مصر]]
[[تصنيف:الدوله الايوبيه]]
| 