ويكيبيديا

الفرق بين النسختين بتاع: «مصطفى كمال اتاتورك»

تصفح التاريخ تفاعلياً
→ التعديل اللى قبل كدهالتعديل اللى بعد كده ←
تم حذف المحتوى تمت إضافة المحتوى
مرئينص الويكي
وسمين: تعديل من المحمول تعديل ويب محمول
ص تزويد قوالب توماتيكى و/او تظبيط عن طريق اوب
سطر 1:
[[File:Mustafa Kemal Ataturk looking through a train window over Turkish flag.jpg|250 px|thumb|left|مصطفى كمال اتاتورك, 1926]]
 
'''مصطفى كمال اتاتورك''' ([[لغه تركى|تركى]]: Mustafa Kemal Atatürk)‏ ([[19 مايو]] [[1881]] – [[10 نوفمبر]] [[1938]]) كان ضابطا فى الجيش التركى و رجل دوله ثورى و مؤسس [[تركيا]] الحديثه و اول رئيس للجمهوريه التركيه, و مؤسس الجمهوريه التركيه. ولد فى تيسالونيكى فى [[اليونان]] و مات و عمره 57 سنه فى [[استانبول]] و اتجوز مرتين و اتشهر بلقب اتاتورك (Atatürk), ”جد الاتراك“.
 
مصطفى كمال اتعرف بإنه كان ضابط جيش قوى فى [[الحرب العالميه الاولى]].<ref name=zurcher142>Zürcher, ''Turkey : a modern history'', 142</ref> بعد ما [[الامبراطوريه العثمانيه]] إتهزمت, مصطفى كمال الحركه الوطنيه التركيه, اللي اتعرفت بعد كده بـ حرب الاستقلال التوركيه. بعد مع عمل حكومه موقّته فى [[انقره|أنقره]], هزم القوات المبعوته من الحُلَفاء. حَملاتهُ العسكريه الناجحه ادت لـ تحرير البلد و تأسيس [[توركيا|جمهورية توركيا]]. أتاتورك فى وقت رياستهُ, إبتدا برنامج إصلاح فى السياسه و الاقتصاد و الثقافه. هو كان عاشق لـ [[عصر التنوير]], أتاتورك كان عايز يحوّل الامبراطوريه العثمانليه سابقاً لـ دوله [[ديموقراطيه]] و [[علمانيه]] و [[قوميه]]. المبادئ بتاعة [[اصلاحات اتاتروك|إصلاحات أتاتورك]], اللى توركيا الحديثه إتأسست عليها, بتتسمّا المبادئ ال[[المبادئ الكماليه|كماليّه]], ''على اسمه''.
سطر 10:
 
== حياته العسكريه ==
بعد ما اتخرج, إتعيّن مُلازم فى [[دمشق|دِمشق]]. إشترك فى مجتمع ثورى سرّى لـ ظبّاط إصلاحيين اسمه ”الوطن و الحريّه“ (Vatan ve Hürriyet). فى 1907, إترقّا لـ منصب نقيب (كاپتن) و إتعيّن فى ”بيتولا“ (Bitola/Manastır)‏. إنضم لـ لجنة الاتحاد والتَرَقّى (İttihat ve Terakki Cemiyeti)‏. على أى حال, فى السنين الأخرانيه بقى معروف لـ معارضته, و نقدهُ المتكرر للسياسات بتاعة قياده اللجنه. فى 1908, لعب دور فى مظاهرة الشباب التوركى اللى صادرت السُلطه من ”عبد الحميد التانى“. فى 1910, شارك فى مناوره فى [[فرنسا]] لـ جيش الپيكاردى (Picardie)‏. فى 1911, إشتغل فى وزارة الحرب لـ فتره قصيره. بعدين فى 1911, إتنقل للاقليم العثمانى ”ترابلوسجارپ“ (Trablusgarp)‏ ''(دلوقتى فى [[ليبيا]])'' عشان يحارب فى الحرب الطاليانيّه-التوركيّه. بعدين رجع للعاصمه فى اكتوبر 1912 بعد بداية حروب البلقان. وقت الحرب البلقانيّه الأولانية, حارب ضد الجيش ال[[بلجاريا|بلجارى]] فى جاليپولى و بولايير (Bolayır) على ساحل [[تراكيا]]. فى 1913, إتعيّن ظابط فى القوات المسلّحه لـ [[صوفيا, بلجاريا]] و فى 1914 إترقّا لـ رُتبة عَقيد.
 
[[File:Mustafa Kemal during the Gallipoli Campaign.jpg|thumb|right|مصطفى كمال فى [[جاليبولى|جاليپولى]] مع عساكر, 1915]]
فى 1914, الامبراطوريه العثمانيه دخلت مسرح اوروبا و الشرق الأوسط فى [[الحرب العالميه الاولى]] جنب [[قوات المحور]] (Central Powers)‏. مصطفى كمال كان عنده مهمّة الترتيب و الإشراف على التقسيمه ال19 اللى متعلّقه بـ الجيش الخامس, وقت معركة جاليپولى. مصطفى كمال بقى قائد بارِز لـ خط المواجهه بعد ما إتوقع بالظبط الحُلَفاء حيهجمو فين, و حافظ على مكانه لحد ما إتراجعو. بعد معركة جاليپولى, مصطفى كمال خدم فى [[اديرنه]] (Ederne)‏ لحد 14 يناير 1916. بعدين إتعيّن لـ قيادة الفرع ال16 للجيش التانى بتاع الامبراطوريه العثمانيه و إتبعت لـ حملة القوقاز. قوة روسيا الهجوميه الضخمه وصلت لـ مدن مهمه فى [[اسيا الصغرى|أناضول]]. فى 7 اغسطس, مصطفى كمال جمّع قوّاتهُ و عمل هجوم مضاد.<ref name=lengyel68>Lengyel, ''They called him Atatürk'', 68</ref>‏ إتنين من التقسيمات بتاعته سيطرو على ”بيتليس“ (Bitlis)‏ و ”موش“ (Muş)‏, مش بس كده, كمان أحبَطو حسابات القياده الروسيه.<ref name=kinross100>Kinross, ''Atatürk: The Rebirth of a Nation'', 100</ref>‏ فى 7 مارس 1917, مصطفى كمال إتعيّن من القياده بتاعة الفرع ال16 لـ كل القياده بتاعة الجيش التانى. الثوره الروسيه إبتدت و الجبهه القوقازيه بتاعة الجيوش ال[[تسار]]يّه إتفككت.<ref name=lengyel68/>‏ مصطفى كمال كان أصلاً ساب المنطقه و كان متكلّف بـ قيادة الجيش السابع فى ”حَملات سينا و فلسطين“. رجع بعدين لـ [[حلب|حَلَب]] فى 28 اغسطس 1918, و كمّل القياده. مصطفى كمال إتراجع ناحية الاُردن عشان يأسس خط دفاع أقوى, ضد القوّات البريطانيه اللى كسبت ضد قوّات القائد الألمانى ”ليمان فون ساندرس“ (Liman von Sanders)‏ فى معركة ميجيدو‏ميجيدو (1918‏1918)<ref>[[w:en:Battle of Megiddo (1918)]]</ref>‏ مصطفى كمال كان متكلّف بـ قيادة مجموعات الرَعد ([[لغه توركى|توركى]]: Yıldırım Orduları Gurubu)‏, بدل ”ليمان فون ساندرس“. منصب مصطفى كمال بقى خط الاساس لـ هُدنة مودروس.<ref>[[w:en:Armistice of Mudros]], [[w:tr:Mondros Ateşkes Anlaşması]]</ref>‏
 
الخدمة الأخرانيه لأتاتورك فى الجيش العثمانى, كانت تنظيم رجوع القوّات اللى إتسابو ورا جنوب الخط بتاعهُ. مصطفى كمال رجع للقسطنطينه المُحتلّه ([[إستانبول]]), العاصمه العثمانيه, فى 13 نوفمبر 1918. على طول خطوط تقسيم الامبراطوريه العثمانيه, القوات ال[[المملكه المتحده|بريطانيه]], و [[ايطاليا|طاليانيّه]], و [[فرنسا]]ويه, و [[اليونان]]يه إبتدو يحتلّو أناضول. إحتلال القسطنطينيه, مع إحتلال إزمير, كانو السبب فى تجميع الحركه التوركيه الوطنيه و [[حرب الاستقلال التوركيه|حرب الإستقلال التوركيه]].<ref>Mustafa Kemal Pasha's speech on his arrival in Ankara in November 1919</ref>‏▼
 
▲الخدمة الأخرانيه لأتاتورك فى الجيش العثمانى, كانت تنظيم رجوع القوّات اللى إتسابو ورا جنوب الخط بتاعهُ. مصطفى كمال رجع للقسطنطينه المُحتلّه ([[إستانبول]]), العاصمه العثمانيه, فى 13 نوفمبر 1918. على طول خطوط تقسيم الامبراطوريه العثمانيه, القوات ال[[المملكه المتحده|بريطانيه]], و [[ايطاليا|طاليانيّه]], و [[فرنسا]]ويه, و [[اليونان]]يه إبتدو يحتلّو أناضول. إحتلال القسطنطينيه, مع إحتلال إزمير, كانو السبب فى تجميع الحركه التوركيه الوطنيه و [[حرب الاستقلال التوركيه|حرب الإستقلال التوركيه]].<ref>Mustafa Kemal Pasha's speech on his arrival in Ankara in November 1919</ref>‏
‏
== قيام الجمهورية==
فى ربيع سنة 1920 أسس مصطفى كمال المجلس الوطنى العظيم اللى اتحول لحكومه موازيه لسلطة السلطان العثمانلى ، و أصدر المجلس ده " القانون الأساسى " اللى اتزامن صدوره مع اعلان النصر وتحرير الأراضى التوركيه، وأعلن فيه مصطفى كمال إلغاء السلطنة العثمانليه فى يوليو سنة 1923 ، و أعلن فى 29 اكتوبر من نفس السنه ولادة الجمهوريه التوركيه وإلغاء الخلافه العثمانيه، و بقى رئيس توركيا لغاية ما اتوفى فى 10 نوفمبر 1938 <ref>ماهر حسن، المصرى اليوم ، عدد 1976 ، 10 نوفمبر 2009</ref>.
اتجابت من "https://arz.wikipedia.org/wiki/مصطفى_كمال_اتاتورك"