الخطط المقريزيه هو كتاب المواعظ و الاعتبار بذكر الخطط و الاثار تأليف المؤرخ المصرى تقى الدين المقريزى. الكتاب ده فريد فى موضوعه و طريقته و مادته الغزيره اتكلم فيه المقريزى عن القاهره و خططها ( يعنى طوبوغرافيتها ) قبل عصره و فى عصره ، و ازاى القاهره و شوارعها و اسواقها و احيائها و جوامعها و كنايسها و مدارسها و قصورها و حمامتها و اسوارها و ابوابها اتطورت. و بتبين نصوص الكتاب الاصليه ان المقريزى كتبه و ضاف ليه و صححه فى فتره مدتها خمسه و تلاتين سنه. و لولا الجهد الكبير اللى عمله المقريزى فى جمع مادة الكتاب ده و كتابته كان ما اتعرفش الكتير عن تاريخ القاهره العمرانى و الطوبوغرافى فى العصور الوسطى. و حرص المقريزى كمؤرخ كبير انه يذكر مصادر المعلومات اللى وردت فى الكتاب. معظم المصادر دى ضاعت و لولا ان المقريزى ذكرها ما كانش حد عرف عنها حاجه فى العصر الحديث. و بعد عصر المقريزى فيه مؤرخين كتبوا مختصرات للكتاب زى محمد بن احمد الشبلى ( الروضه البهية فى القاهرة المعتزلية ) ، و شمس الدين بن ابى السرور ( قطف الأزهار من الخطط و الاثار ).

الخطط المقريزيه

معلومات الكتاب
المؤلف تقى الدين المقريزى
مكان النشر مصر
الخطط المقريزيه للمقريزى.
كتب المقريزى عن طوبوغرافية القاهره.

الجزء الاول من الكتاب جغرافيا عامه عن مصر و نيلها و جبالها و خراجها، و الجزء التانى عن المدن المصريه و اجناس سكانها ، و التالت عن الفسطاط ، و الرابع عن القاهره ، و الخامس عن أحوال القاهره فى عصره ، و الساتت عن قلعة الجبل و السلاطين اللى حكمو مصر و منطقة جنوب البحر المتوسط منها و المبانى ، و السابع عن اليهود و المسيحيين المصريين و كنايسهم و اديرتهم. و بكده الكتاب عباره عن منجم تاريخى فيه تسجيل لتاريخ مصر العمرانى و الاجتماعى و الفنى و الاقتصادى بطريقه مش موجوده فى أى كتاب تانى .[1] للاسباب دى كتاب " الخطط " اهتم بيه المستشرقيين الغربيين و الباحثين ، و لقو كذا مخطوط ليه فى كذا بلد منها مخطوط الأوقاف فى استانبول ( مجلدين ) ، و مخطوط مكتبة احمد التالت 2946 ( مجلد ) و 2947 ( تلت مجلدات ) ، و عاشر ريس ، و حكيم أوغلو ، و دامار ابراهيم ، و الظاهريه فى دمشق ، و كلها نسخ كامله غير حتت مخطوطه من الكتاب اتلقت فى مصر و استانبول و اماكن تانيه. العثمانيين بعد ما دخلو مصر سنة 1516 نقلو - من ضمن كل اللى نقلوه- مخطوطات مصريه كتيره لتركيا.

اترجم الكتاب للاتينى سنة 1724 و بعدين للفرنساوى سنة 1895 و 1901 و للغات اوروبيه تانيه ، و اعتمد عليه المؤرخين و المستشرقين و الباحثين الاوروبيين فى دراساتهم القيمه. فى مصر اتنشر الكتاب سنة 1854 فى مجلدين كبار و بعدين المطبعه الاهليه نشرته تانى فى اربع مجلدات سنة 1907.

فهرست

  1. عطا ، السلوك، مقدمه، 1/9

المراجع

  • المقريزى :السلوك لمعرفة دول الملوك ، تحقيق محمد عبد القادر عطا ، دار الكتب العلميه ، بيروت 1997.
  • المقريزى : المواعظ و الاعتبار بذكر الخطط والأثار، مطبعة الادب، القاهرة 1968.
  • المقريزى : إغاثة الامة بكشف الغمة، تحقيق جمال الدين الشيال ، مكتبة الثقافة، القاهرة 2000
  • الموسوعة الثقافية ، مؤسسة فرانكلين للطباعة والنشر، القاهرة - نيويورك 1972