لغه طليانى

الاسم الذاتي	(بالإيطالية: italiano); (بالإيطالية: Italiano)
الناطقون	64819790 (اللغة الام) (2012); 3026000 (لغة ثانية) (2009)
نظام الكتابة	الأبجدية الإيطالية
النسب	فاعل فعل مفعول ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ; ;
وكالة الضبط	أكاديمية كروسكا
أيزو 639-1	it
أيزو 639-2	ita
أيزو 639-3	ita
	تعديل

الطليانى او الايطالى ( italiano (مساعده ·معلومات)) هى اللغه اللى بيتكلموها الطلاينه. دلوقتى اللغة دى بيتكلمها 60 مليون فى ايطاليا و 70 مليون فى العالم كله. 126 مليون واحد بيتكلموها كلغة تانيه. فى سويسرا الطليانى لغه من الاربع لغات الرسمية و اللى هى الطليانى و الفرنساوى و الالمانى و الرومانشى. كمان الطليانى هى اللغة الاساسيه بتاعة مدينة الفاتيكان.^[4] الطليانى من لغات اللاتينى و هو كمان اقرب لغة للاتينى.

طريقة الكتابةتعديل

الطليانى بتكتب بالحروف اللاتينية معادا الحروف J, K, W, X ,Y اللى ما بيعتبروش جزء من الالف-به بتاعت الطليانى لكن ممكن تلاقيهم فى كلمات اجنبية واخدينها من لغات تانية ( ,Jeans, Whisky Taxi) او مصطلاحات لاتيني قديمة ( Juventus, ex voto). بعض اللهجات الطليانية بتستعمل الحرف J بدل i معليهاش سترس فى الكلمات اللى فيها ب i + حرف متحرك تانى و بتكون فيها الi بتنطق /j/ (زى ال "ى" اللى ف كلمة "يوم") زى Bajardo, Jacop, Ajaccio.

الحرف H مابيتنطقش فى الطليانى و لكن ليه استعمالين فى الكتابة. بيفرق بين كلمتين مختلفتين ليهم نفس النطق زى:

ha ((انا) عندى / (انا) امتلك)) و a (الى/عند) اللى الاتنين بيتنطقوا /a/.
hanno ((هما) عندهم / (هما) بيمتلكوا) و anno (سنة) و الاتنين بيتنطقوا /anno/.
بيحافظ على النطق /k/ للحرف C و النطق /g/ للحرف G قدام الحرفين المتحركين i و e زى:
- chi (مين؟) بيتنطق /ki/ لكن ci (هناك) بتنطق /tʃi/, و بنفس الطريقة che (ايه؟) بتنطق /ke/ لكن ce بتنطق /tʃe/.
- ghiro (اسم حيوان) بيتنطق /ˈɡiro/ اما giro (لفة) بتتنطق /ˈdʒiro/.
- منغير الاستعمالين دول متلاقيهوش الا فى الكلمات الاجنبية و ساعتها برضة ما بيتنطقش زى Hotel (اوتيل) نطقها /oˈtɛl/.

الحرف G بتنطق /dʒ/ قدام الi و الe غير كده دايمن /g/ معادا فى الحالات اللى جاية:

ف التشكيلة gn اللى بتنطق كصوت واحد و هوا /ɲ/ (هوا صوت بيتنطق من المناخير (زى ال "م" /m/ و ال "ن" /n/) و لغير الطليان بيتسمع الصوت كانه مزيج بين ال "ى" (فى كلمة "يوم") و ال "ن" و اقرب صوت ليه فى المصرى هوا تشكيلة ال"ن+ى" زى كلمة "منيا", "سونيا". مثال: bagno (حمام) بتتنطق /baɲɲo/ (تشبه قوى كلمة "بانيو" فى النطق)).
ف التشكيلة gli اللى بتتنطق كصوت واحد و هوا /ʎ/ (صوت يتسمع للودن المصرية كانه مزيج بين ال"ي" (زى كلمة "يوم") و ال"ل" يعنى كانه "ل"+"ى" ورا بعض يشبه قوى ال"ل+ى" فى كلامات زى "بليه". مثال: meglio (احسن) بتتنطق /meʎʎo/ (على وزن "خوليو").^[5]

تأثيره على لغات تانيةتعديل

الطليانى اثر كتير على اللغة المصرية و لحد دلوقتى فى كلمات بتستعمل ف المصرى اصلها طليانى معظمها اسامى حاجات :

مصرى	طليانى	المعنى الاصلى
لوكندا	locanda	اوتيل صغير
لمبة	lampada	لمبة
صابونة	sapone	صابونة
روبابيكيا	roba vecchia	حاجة قديمة
بتسا	pizza	بتسا
اوكازيون	occasione	فرصة, اوكازيون
ماكانة	macchina	ماكانة, كاميرا, عربية(اوتوموبيل)
باكو	pacco	عبوة
الا اونا الا دويه(فى مزاد علنى)	alla una alla due	واحد, اتنين,...
جمبري	gamberi	جمبري
بلياتشو	pagliaccio	بلياتشو او مهرج بالعربي
جوما	gomma	استيكه