الدوميناتى

عصر الدوميناتي او الامبراطورية الرومانية المتأخرة (بالإنجليزي: Dominate or Late Roman Empire) كان اخر شكل من اشكال الحكم فى الامبراطوريه الرومانيه القديمه (قبل التقسيم) , بدأ مع نهايت ما يعرف بـأزمة القرن التالت اللى استمرت من سنت 235 - 284 , و استمر لغايت تقسيم الامبراطوريه و سقوط الجزء الغربي منها سنت 476 . نظام الدوميناتي استمر فى الجزء الشرقي من الامبراطوريه المعروف باسم الامبراطورية البيزنطية بس اتطور و بقى ملكيه اوتوقراطيه صرف .

التسميه

كلمت دوميناتي متاخده من الاصل اللاتيني دومينوس Dominus اللى معناه "السيد او الإله" , و هى كلمه كانت عادة بتستخدم لما عبد ينده على سيده . استخدام الكلمه امتد فى عهد اسرت يوليوس كلاوديوس و بقيت اوقات بتستخدم كلقب بيتنده بيه الامبراطور الروماني نفسه , و مع وصول دقلديانوس , اول اباطرت عصر الدوميناتي , للحكم الكلمه بقيت هى الندا الرسمي للامبراطور . و من الاسم كده نظام الحكم فى عصر الدوميناتي كان بيعتبر الحاكم مش مجرد سياسي او حتى ملك , كان بيعتبره فى مستوى إله , سلطاته كانت سلطات اقرب للآلهه , و من هنا كانت تسميه "دومينوس" او "السيد" اقرب تسميه لوصف المكانه الجديده للامبراطور.

نهايت عصر الامبراطوريه الاولانيه

خلال عصر الامبراطوريه الاولانيه كان الاباطره بيعدلوا دستور الجمهورية الرومانية مع الحفاظ ع الحد الادنى من شكل الدوله الجمهوري . طبعاً ده لا ينفي ان السلطات المدنيه و العسكريه كلها كانت فى واقع الحال متجمعه فى ايد الامبراطور و ان بقيت مؤسسات الدوله كان ليها سلطات شكليه . بس ع الاقل كان لسه فيه مجلس شيوخ بيجتمع و يناقش حاجات , و كان لسه مجلس الشيوخ ده عندو صلاحيت انتخاب المرشحين لمنصب القنصليه المزدوجه .النظام ده فضل مستمر لغايت أزمة القرن التالت اللى كانت السبب فى نهايت عصر الامبراطوريه الاولانيه . بنهايت الازمه دقلديانوس لغى كل السلطات المتبقيه لمجلس الشيوخ , و اخترع نظام جديد هو نظام مجلس الحكم الرباعي و هو نظام معتمد على الحكم من خلال امبراطورين فى رتبت "اغسطس" بيساعدهم امبراطورين معاونين فى رتبت "قيصر" , بحيث تكون الامبراطوريه متقسمه ادرياً لنصين شرقي و غربي , و بيحكم كل نص اغسطس بيساعده قيصر.

التغييرات الجوهريه عن النظام السابق

دقلديانوس و كل الاباطره اللى جم من بعدو لغوا تماماً اى طبيعه ديموقراطيه لنظام الحكم , و زقوا الموضوع فى اتجاه تأليه الحاكم , بشكل كان متأثر شويه بالانظمه الملكيه القديمه فى مصر و ايران , و ابتدوا يلبسوا هدوم ملكيه مطرزه بالجواهر و الدهب على عكس بساطت التوجا الرومانيه اللى كان الاباطره اللى قبلهم بيلبسوها .

الاباطره بقوا بيسكنوا فى قصور ضخمه بدال البيوت العاديه اللى كانوا بيسكنوا فيها قبل كده , و ظهر لأول مره مصطلح "البلاط الامبراطوري" للإشاره لموظفين القصر الامبراطوري و المتصلين بيهم , و بقى مجرد القرب من الامبراطور هو مصدر نفوذ و سلطه فى حد ذاته . تأليه الحكام كان عاده رومانيه موجوده من قبل نظام الدوميناتي , بس كان شرف بيمنحه مجلس الشيوخ للاباطره العظام بعد ما يموتوا , بس فى عهد الدوميناتي اتحول الموضوع لتقليد تلقائي , يعني الامبراطور بمجرد قعاده على كرسي العرش بيتحول الى إله .

كمان الاباطره استحدثوا تقاليد جديده للبلاط من ضمنها الركوع اودام الامبراطور و ان الوزرا و الموظفين يبوسوا طراطيف الروب الامبراطوري بتاعه كمظهر من مظاهر التفخيم . بعد تحول الامبراطور قسطنطين للمسيحيه سنت 312 و اعتبار المسيحيه هى الدين الرسمي للامبراطوريه فى عهد ثيوديسيوس سنت 380 الموضوع اتحول من تأليه لتبجيل , يعني الامبراطور بقى هو حامي العقيده فى نظر العوام من الناس .