بطليموس العاشر
| بطليموس العاشر هوه حاكم مصر رقم 159 |
|---|
بطليموس العاشر اليكساندر 1 - باليونانى : Πτολεμαῖος Ἀλέξανδρος ( اتوفى سنة 88 قبل الميلاد ). اخو بطليموس التاسع. حكم مع امهم كليوباترا التالته بعد ما طردت بطليموس التاسع اللى كون لنفسه مملكه فى قبرص. حكم من سنة 107 ق.م لغاية سنة 89 ق.م، بعد ما قتل امهم رجع بطليموس التاسع مصر وطرد الإسكندرانيه بطليموس العاشر. إتقتل فى معركه بحريه فى قبرص.
| ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
| معلومات شخصيه | ||||
| الميلاد | سنة 140 ق م | |||
| الوفاة | سنة 88 ق م | |||
| الزوجة | برينيكى التالته | |||
| ابناء | بطليموس الحداشر ، وكليوباترا الساته ، وكليوباترا الخامسه | |||
| الاب | بطليموس التامن | |||
| الام | كليوباترا التالته | |||
| اخوه و اخوات | ||||
| عيله | البطالمه | |||
| اللغات المحكيه او المكتوبه | لغه يونانى قديم | |||
تعديل مصدري - تعديل  | ||||
اصله و تنصيبه
بطليموس التامن يوريجيتيس التانى اتجوز اخته كليوباترا التانيه و بعدين اتجوز بنتها كليوباترا التالته اللى اتعرفت بإسم كليوباترا كوكى ، و خلف منها تلت بنات اتعرفو بأسامى كليوباترا تريفاينا و كليوباترا الرابعه و سيلينا ، و ولدين الكبير فيهم اتعرف بإسم بطليموس التاسع سوتر التانى و الص مش بإسم بطليموس العاشر اليكساندر الاول.
قبل ما بطليموس التامن يتوفى كان عمل وصيه بإن ابنه المش شرعى بطليموس ابيون يحكم قورنيه ( برقه فى غرب مصر فى المنطقه اللى اسمها ليبيا دلوقى ) كمملكه مستقله ، و ساب مصر لمراته كليبوباتر التالته كوكى تحكمها و تختار حد من ولادها الاتنين يشاركها فى الحكم حسب اختيارها. و بالنسبه لقبرص مش معروف اذا كان حدد مين يحكمها من ولاده. و بعد ما اتوفى بطليموس التامن فى يونيه 116 ق.م كليوباترا كوكى كانت عايزه تنصب ابنها بطليموس اليكساندر ( العاشر ) ، من المحتمل لإنه الأصغر و بالتالى حاياخد فتره اطول لغاية ما السن القانونى عشان يمسك الحكم لوحده من غيرها. لكن امها و منافستها الملكه كليوباترا التانيه منعتها ، و طالب الاسكندرانيه و العسكر بتنصيب ابنها الكبير بطليموس سوتر فما كانش قدامها مش انها تنصبه و بعتت اليكساندر على قبرص عشان ينفعها وقت ما تحتاجه و بقى ملك على قبرص. فى السنه العاشره من حكم بطليموس التاسع سوتر 2 ، كليوباترا التالته قررت التخلص منه فإدعت انه قتل صحاب ليها من حاشيتها و انه عايز يقتلها ، و قلبت الناس عليه فى اسكندريه فحصلت اضطرابات اضطرته انه يسيب مصر و يروح على قبرص اللى سمحته له كليوباترا انه يحكمها و رجعت اخوه بطليموس اليكساندر من قبرص على مصر عشان يمسك معاها الحكم.
علاقته بكليوباترا التالته
بين سنة 107 و 105 ق.م بقى بطليموس اليكساندر كاهن الاسكندر بدل اخوه بطليموس التاسع اللى اتبعد على قبرص و فى سنة 105-104 ق.م اخدت امه كليوباترا التالته لقب كاهن اسكندر لنفسها و دى كانت اول مره تحصل ان واحده ست تاخد اللقب ده و كانت خطوتها دى منافيه لتقاليد الحكم البطلمى.
كليوباترا التالته بقت خايفه ان ابنها بطليموس التاسع اللى كان بيتحرك فى فلسطين يقوى مركزه و يرجع مصر فحطت قواتها تحت قيادة الجنرالات اليهود شيلكياس و انانياس ، و بعتت خزنتها و وصيتها و أولاد اليكساندر على جزيرة كوس فى بحر ايجه ، و بعدين طلعت بالجيش على فلسطين و طلعت ابنها اليكساندر بالاسطول عشان يساندها من البحر ، و قدرت تاخد بطولومايس ( عكا ). بكده بقى بطليموس التاسع مش قادر يثبت رجليه فى سوريا الجوفاء فقرر انه يروح على مصر مباشرة لكن شيلكياس اصطدم بيه و غلبه مع انه اتقتل فى المعركه. بطليموس التاسع حصن نفسه فى غزه و انتهت المعركه برجوع بطليموس على قبرص و كليوباترا على مصر.
موقف اليهود
نجاح كليوباترا التالته خلاها تطمع فى انها تطيح بـ جاناوس ملك اليهود فى فلسطين و تضم سوريا الجوفاء و فلسطين لمصر زى ما كانو فى عصور اجدادها لكن قائد قواتها اليهودى انانياس من المحتمل اقنعها بخطورة اخدها الخطوه دى لإن اليهود اللى عايشين فى مصر السفلى و اللى منهم اعداد كبيره فى جيشها و اللى ساعدوها ضد ابنها بطليموس التاسع ممكن ينقلبو عليها فبدل ما تهاجم فلسطين راحت مجدده معاهدة تحالفها مع يهود يهوديه.
لكن كليوباترا التالته فضلت قلقانه من بطليموس التاسع و كانت خايفه انه يحاول يرجع مصر بمساعدة صاحبه السيليوقى انتيوخوس كيزيكينوس اللى كان فى حرب ضد اخوه انتيوخوس جريبوس على حكم سوريا فخططت ان الاخين لازم يستمرو فى الصراع و بعتت قوات لمساعدة جريبوس و بعتت له بنتها سيلينا عشان يتجوزها. سيلينا دى كانت بنتها الصغيره و كانت ارغمت ابنها بطليموس التاسع انه يطلق مراته كليوباترا الرابعه و يتجوزها.
قتل كليوباترا التالته و موته
بطليموس العاشر اليكساندر 1 زى ما كان اخوه بطليموس التاسع سوتر 2 من قبله كان مجرد لعبه فى ايد كليوباترا التالته بتحقق بيها مطامحها السياسيه. فى لحظه معينه اليكساندر ابتدا يمل من الموضوع و بقى عايز يتحرر منها. لإن الجيش كان فى صف كليوباترا اليكساندر كان عارف انه لو انقلب عليها حا يفشل و حا يتم اعدامه ، فأخد قرار انه يهرب من مصر ، و بعد ما هرب كليوباترا بعتت له جواب تطلب منه الرجوع لكن اليكساندر ما كانش بيثق فيها و كان عارف انها ممكن تقتله لو رجع ، فدبر خطه انه يرجع مصر و يقتلها طوالى ، و ده اللى عمله ، و بكده اتقتلت كليوباترا التالته على ايد ابنها اللى فضلت انه يكون الملك بعد ما حكمت تمانيه و عشرين سنه.
لكن اليكساندر ما استفادش مده طويلهمن جريمته ضد امه فبعد سنه ثار عليه الاسكندرانيه اللى كانو بيكرهوه ، و اتمردت عساكره عليه ، فهرب فى مركب تجارى من اسكندريه مع مراته و بنته و قدر يفلت من سفن تيرهوس اللى طاردته و راح على ليكيا و بعدين راح على قبرص و هناك طلع له السطول المصرى بقيادة خيرياس و اشتبك معاه و اتقتل فى المعركه.
فى فترة حكم بطليموس اليكساندر اخوه اللى ماكانش شرعى بطليموس ابيون اللى كان ملك على قورنيه ( برقه فى المنطقه اللى اسمها دلوقتى ليبيا ) مات بعد ما وصى الرومان اللى كان بيحموه بإن قورنيه ليهم. قورنيه كانت ضمن املاك مصر لأكتر من متين سنه لكن بع موته قرر مجلس الشيوخ اللرومانى ( السينات ) انها تبقى من ممتلكاتهم و من الوقت ده بقت مقاطعه رومانيه.
عملاته
عملات بطليموس العاشر اليكساندر 1 صعب تمييزها عن عملات اخوه بطليموس التاسع لإن الاتنين اتنقش عليهم " لبطليموس الملك " حوالين النسر البطلمى ، لكن فيه عمله من المؤكد انها بتاعته ، العمله دى منقوش عليها البورتريه بتاعه و طالع من راسه قرنين كبش لإن القرون كانو رمز لشريكه فى الاسم اسكندر الاكبر.
عيلته
التاريخ ما قالش مين كانت مراته الاولانيه اللى خلف منها ولد سماه بطليموس اليكساندر على اسمه و هو الولد اللى جدته كليوباترا التالته بعتته جزيرة كوس فى بحر ايجه وقت الحرب ، و خلف بنت اخدها معاه لما هرب على ليكيا. مراته التانيه كانت كليوباترا برينيكى بنت اخوه بطليموس التاسع و ما خلفش منها عيال و اتكتب اتسمت بالهيروغليفى " مراته واخته "
المراجع
Holbl, Gunther, A History of The Patolemaic Empire , Routledge, London & New York 2007, ISBN 978-0-415-23489-4
- Sharpe, Samuel, The History of Egypt Under the Ptolemies, Edward Moxon, London 1838, Kessinger Publishing's Reprints, USA 2007, ISBN 1-4325-4859-X
- The New Encyclopædia Britannica, Micropædia,H.H. Berton Publisher,1973-1974
- The New Encyclopædia Britannica, Macropædia,H.H. Berton Publisher,1973-1974
- الموسوعة الثقافية، مؤسسة فرانكلين للطباعة والنشر، القاهرة - نيو يورك
| بطليموس التاسع سوتر 2(المنقذ 2) | مدة الحكم: من 107 ل89 ق.م | بطليموس التاسع سوتر 2 (المنقذ 2) |
