هاسكالا - بالعبرى: השכלה ، بالانجليزى:Haskalah - ، معناها فى العبرى " التنوير " او " التعليم ". حركة تنوير يهوديه قامت على ايد مفكرين يهود فى اوروبا فى النص التانى من القرن التمنتاشر على اسس حركة التنوير الاوروبيه فى فترة ما بعد العصور الوسطى و نادت بالتسامح و نشر التعليم و الثقافه التنويريه. رواد الحركه نادو بضرورة اندماج المجتمعات اليهوديه فى المجتمعات الاوروبيه و تطوير التعليم. من اهم رواد الحركه كان الفيلسوف اليهودى الالمانى الكبير موسى منديلسون Moses Mendelssohn (اتولد 1729 - اتوفى 1786 ) اللى نادى بالتسامح الدينى و التوليرانسيه و فصل الدين عن الدوله و بيعتبر عند يهود موسى التالت بعد النبى موسى و ابن ميمون. و سمسون هيرش (1808-1888) ، و هيرمان كوهين (1842-1918) اللى ما شافش تعارض بين اليهوديه و الدين الطبيعى العام Natürliche Religion.
