افتح القائمة الرئيسية
ويكيبيديا

كيرجيزستان

كيرجيزستان او كرجيزستان او قيرغيزستان او كيرجيزيا او بلاد الكرج ( كرجستان ) ( بالكيرجيزى : Кыргызстан, اسمها الرسمي جمهورية كيرجيزستان : كيرجيز ريسپوبليكاس : Кыргыз Республикасы دولة من دول اسيا الوسطى.

جمهورية كيرجيز

Кыргыз Республикасы
النشيد: 
Kyrgyz Respublikasynyn Mamlekettik Gimni
National Anthem of the Kyrgyz Republic
العاصمهبيشكيك
42°52′N 74°36′E / 42.867°N 74.600°E / 42.867; 74.600

لغات رسميه[1]
مجموعات عرقيه 
اسم الاهل
  • Kyrgyz
  • Kyrgyzstani[2]
نوع الحكومه جمهورية شبه رئاسية
 -  الرئيس Almazbek Atambayev
 -  رئيس الوزراء Zhantoro Satybaldiyev
Legislature Supreme Council
Independence from the Soviet Union
 -  Kara-Kirghiz AO 14 October 1924 
 -  Kirghiz SSR 5 December 1936 
 -  Independence declared 31 August 1991 
 -  Recognized 25 December 1991 
Area
 -  Total 199,900 km2 (86th)
77,181 sq mi 
 -  Water (%) 3.6
السكان
 -  2010 estimate 5,550,239 (110th)
 -  2009 census 5,362,800 
 -  كثافه سكانيه 27.4/km2 (176th)
71/sq mi
انتاج محلى اجمالى (PPP) 2011 estimate
 -  Total $13.125 billion[3] 
 -  Per capita $2,372[3] 
انتاج محلى اجمالى (nominal) 2011 estimate
 -  Total $5.920 billion[3] 
 -  Per capita $1,070[3] 
Gini (2003) 30.3 (medium) 
HDI (2010) 0.598 (medium) (125th)
العْمله Som (KGS)
مجال زمنى KGT (UTC+5 to +6)
المرور على right
رمز الانترنت .kg
كود التيليفون +996

جغرافياتعديل

قيرغيزستان متحوّطه و جبليّه, لها حدود مع كازاخستان من الشمال, اوزبيكيستان من الغرب, تاچيكيستان من الجنوب الغربى, و مع الصين من الشرق.

سياسةتعديل

كيرجيزستان كانت جمهوريه من الجمهوريات اللى بيتكون منها الاتحاد السوڤييتى. و اللى استقلت لما اتفك الاتحاد السوڤييتى سنة 1991. اللغه الرسميه كيرجيزى و روسى. العاصمه بيشكيك. نظام الحكم جمهورى. العمله بتاعتها اسمها سوم. دستور 1993 بيعرف النظام السياسي للدوله بانه جمهورى ديموقراطى. السلطه التنفيزيه فى ايد رئيس الدوله و رئيس الحكومه.

اهل كيرجيزستانتعديل

اسم السلاله العرقيه ”Кыргыз“ (كيرجيز او كرج), اللى الدوله متسمّيه عليه, بيعتقد انه فى الاساس معناه ”اربعين قبيله“, بيفترض انهم بيشيرو لـ بطل القصه ماناس اللى, زى ما بتقول الاسطوره, وحّد اربعين قبيله ضد الناس بتوع خِتَن  (فى مونجوليا و حتت من الصين و روسيا). ال40 شعاع بتوع الشمس على العلم بتاع الدوله بيرمز لـ40 قبيله بتوع ماناس.[4].

تاريختعديل

فى العصور الوسطى عرفهم المؤرخين المصريين بالكرج و بلادهم ببلاد الكرج.

المناطقتعديل

كيرغيزستان متقسمه لـ سبع اقاليم ( اقليم : اوبلاستى ، أقاليم : اوبلاستار) و بيديرها محافظين متعينين. عاصمتها بيشكيك, و تانى أكبر مدينه هى اوش و هما مدن مستقله فى الإداره (|shaar|) بـ حاله بتساوى الإقليم.

 
الاقاليم

الاقاليم, و المدن المستقلّه:

  1. بيشكيك (مدينه) |Bishkek|
  2. باتكين |Batken|
  3. تشوى |Chuy|
  4. جلال أباد |Jalal-Abad|
  5. نارين |Naryn|
  6. اوش (اقليم) |Osh|
  7. تالاس |Talas|
  8. إيسيك كول |Issyk-Kul|
  9. اوش (مدينه) |Osh|

مظاهرات 2010تعديل

فى 6 ابريل 2010, حصلت مظاهره فى تالاس من زعما معارضه بيحتجّو ضد الحكومه الفاسده و غلو اسعار العيشه. الإحتجاجات بقت عنيفه و إنتشرت فى كل قيرغيزستان. كان فيه ريپورتات/تقارير متعارضه عن وزير الداخليه ”مولدوموسا كونجانتييڤ[5]“ انه اتقتل فى الحدث ده. فى 7 ابريل 2010, ريّس كيرجيزستان ”كورمانبيك باكييڤ[6]“ فرض حالة الطوارئ. البوليس و الخدمات الخاصه قبضو على زعما معارضه كتير. المتظاهرين ردّو على كده بإنهم سيطرو على مقرات الامن الداخلى و تليڤزيون للدوله فى العاصمه, بيشكيك.[7] تقارير من مسئولين حكومة كيرجيزستان بيبيّن ان ع الاقل 75 شخص إتقتلو و 458 فى المستشفى فى استباكات مع البوليس فى العاصمه.[8]

ريّس الوزرا ”دانيار اوسينوڤ[9]“ إتّهم روسيا بمساعدتها للإحتجاجات دى; فى نفس الوقت ريّس الوزرا الروسى ڤلاديمير پوتين نكر ده. اعضاء المعارضه بردو طلبو بإن قاعدة ماناس الجويه, اللى امريكا بتسيطر عليها, تتقفل.[10] فى 15 ابريل 2010 باكييڤ ساب البلد و طار على كازاخستان, مع مراته و عياله الاتنين. الزعما بتوع الدوله الموقّتين علنو ان باكييڤ مَضا رساله رسميه للإستقاله قبل ما يسافر.[11][12] ريّس روسيا ديميترى ميدڤيديف امر بمعايير علشان يأكد على سلامة الروسيين البيض و يشدد الامن حوالين المواقع الروسيه فى كيرجيزستان علشان يحميهم من هجمات محتمله. الغرفه العامه الروسيه عبّرت عن قلق عميق على الشغب المستمر فى كيرجيزستان و شبّهته بشغل البلطجيّه المسلحين بعصايات مطلوقين فى مواجهة الهيجان فى بيسكيك. مجموعات من محرومين غضبانين متعادلين فى المعارضه انهم يطردو النظام السابق و حاولو يستَولو على أراضى و ضواحى, اللى عايش فيها روسيين بيض كتير, بيكسّرو و يسرقو كل حاجه جت فى طريقهم و بيولّعو نار فى عربيات.[13]

ملاحظاتتعديل

  1. ↑ "Constitution". Government of Kyrgyzstan. Retrieved 23 سبتمبر 2009.
    Article 5
    1. The state language of the Kyrgyz Republic shall be the Kyrgyz language.
    2. In the Kyrgyz Republic, the Russian language shall be used in the capacity of an official language.     
  2. ↑ Kyrgysztan in the CIA World Factbook.
  3. ↑ أ ب ت ث "Kyrgyzstan". International Monetary Fund. Retrieved 18 ابريل 2012. 
  4. ↑ Forty tribes and the 40-ray sun on the flag of Kyrgyzstan, SRAS–The School of Russian and Asian Studies
  5. ↑ مولدوموسا تاشبولوتوڤيتش كونجانتييڤ
    Молдомуса Ташболотович Конгантиев
    |Moldomusa Tashbolotovich Kongantiyev|
  6. ↑ كورمانبيك سالييڤيتش باكييڤ
    Курманбек Сали уулу Бакиев
    |Kurmanbek Saliyevich Bakiyev|
    او قربان بيك باقايف
  7. ↑ Sergey Kalinin. The Kirgiz “déjà vu”: will the new coup be the last one? www.eastwest-review.com
  8. ↑ From Maxim Tkachenko, CNN. "Kyrgyz president says he won't resign". CNN.com. Retrieved 17 ابريل 2010. 
  9. ↑ دانيار توكتوجولوڤيتش اوسينوڤ
    Данияр Токтогулович Үсөнов
    |Daniar Toktogulovich Usenov|
  10. ↑ "ABC News, 7 April 2010". Abcnews.go.com. 2010-04-07. Retrieved 02 مايو 2010. 
  11. ↑ By the CNN Wire Staff. "Ousted Kyrgyz president quits, leaves country - CNN.com". Edition.cnn.com. Retrieved 17 ابريل 2010. 
  12. ↑ "Kyrgyzstan's deposed president flies to Kazakhstan - Yahoo! News". News.yahoo.com. 2010-04-09. Archived from the original on 2010-04-17. Retrieved 17 ابريل 2010. 
  13. ↑ [1]
 
فيه فايلات فى تصانيف ويكيميديا كومونز عن:
اتجابت من "https://arz.wikipedia.org/w/index.php?title=كيرجيزستان&oldid=834645"