جيم مصريه

الجيم المصريه هو مصطلح بيتقصد بيه نطق [ɡ] للحرف ج (زى حرف g فى الكلمه الانجليزى "game"). هو كمان واحد من الأصوات الصحيحه للحرف و "الأفصح" فى اللغه العربى القياسى الحديث, المعروفه أكتر بإسم, العربى الفصيح. التقليد ده مش بس مقتصر على مصر , لكن موجود كمان فى سلطنة عمان و سواحل اليمن. ساعات المصطلح بيمتد لوصف النطق ده بحروف تانية, زى الـ"ق" او الـ"ك".

الاستخدام الدينى

فى اللغه العربى الكلاسيكى, الحرف ده كان بيعبر عن نطق */ɟ/ او */ɡʲ/.

العربى الكلاسيكى هو لغة القرآن اللى كان فيها النطق مختلف زى ما اتوصف فى الپاراجراف اللى فات, لكن برا السودان و اليمن, ماحدش بيعرف ينطق الصوت الأصلى, و دلوقتى لما مقرئين القرآن فى العالم بيقرو حرف الـ ج, بينطقوه [d͡ʒ] او [ʒ], و دول معروفين بمصطلح ”جيم مُعَطّشَه“, فى مصر.

طريقة الكتابه

المصريين بيكتبوا حرف ج لنطق /g/ و بيكتبوا چ (جيم بتلات نقط) لنطق /ʒ/ (اللى ممكن يكون تقريب لنطق /d͡ʒ/). حرف چ فى الاساس من العثمانلى و بيتنطق /t͡ʃ/ ”تش“ و حرف گ (كاف عليها شرطه) بيتنطق /ɡ/ زى نطق المصريين, سلطنة عمان, و الساحل اليمنى للـ ج.

فى شمال افريقيا و غرب اسيا, حرف ج ممكن يتكتب لكل الاصوات دى ([ɡ], [ʒ], [d͡ʒ], و غيرهم). فى العراق و لبنان و سوريا, ممكن يستعملو حرف گ (كاف عليها شرطه) لنطق /ɡ/, فى المغرب, ممكن يستعملو حرف ݣ (كاف بتلات نقط), فى تونس و الجزاير, ممكن يستعملو حرف ڨ (قاف بتلات نقط). فى العراق و لبنان و سوريا, ساعات بيستعملو حرف ك عشان يكتبو نطق /ɡ/. فى دول الخليج, بيستعملو ق. فى لبنان, سوريا, الاردن, و على قناة الجزيره, ممكن يستعملو غ. فى اسرائيل, بالذات, حرف چ (جيم بتلات نقط) ممكن يستعمل لنطق /ɡ/, لكن فى العراق و الخليج, ممكن يستعملوه لنطق /t͡ʃ/.

امثله

• 
  حرف "چ" بيستعمل عشان نطق /ɡ/ فى اليفطه بتاعة الشارع الاسرائيلى اللى بيودى لـ جيڤعات شمويل, مكتوبه, چڤعات شموئيل.
• 
  يفطه لكافيه اسمه أرݣانة Argana, فى مراكش, المغرب, بتستخدم حرف "ݣ" لصوت /ɡ/. فى العثمانلى, كان بيعبر عن /ŋ/, شبه الصوت بتاع "ng" فى الكلمة الانجليزى interesting.
• 
  بسكوت مشهور فى تونس, اسمه ڨالات Galettes. حرف "ڨ" مستخدم لصوت /ɡ/.
• 
  خط الميريديان فى الجزاير Greenwich مكتوب بالحروف العربى, "ڨرينش".
• 
  يفطه فى كركوك, العراق, بتستخدم حرف "چ" فى العربى لصوت /t͡ʃ/ لقرية چرداغلو Çardağlı التوركيه.

اقتباسات

يذكر علماء اللغة أن للجيم فى العربية صورا نطقية عديدة كلها صحيحة وردت عن العرب فى مصادر الدراسات اللغوية الكبرى مثل الكتاب لسيبويه, و الخصائص لابن جنى، و طيّبة النشر لابن الجزرى, و غيرهم [...] فالساميات القديمة لم يكن فيها من صور نطق الجيم إلا هذه الصورة [...] كما يقول سيبويه.

— د.خالد عاشور, "الجيم (المصرية)"

الجيم كما تُنطق فى مصر غير معطّشة, و لاسيّما فى الكلام, لا غبار على فصاحتها.

— د. محمد داود التنور, "ألفاظ عاميّة فصيحة"

مقارنه

نطق الجيم (gimel جيمل)

الصوت	بيتنطق فين	تعليق	نطق القاف	الـ/ɡ/ بيتكتب ازاى
[ɡ]	مصر اليمن (الساحل) سلطنة عمان	النطق الأصلى و الحالى فى كل اللغات الساميه	[ʔ] ء او [q] (اتحافظ عليه)	ج
[ɟ]	اليمن السودان مكه (اللهجه التاريخيه)	النطق العربى القديم (نطق محمد); النطق السودانى [ɟ~ɟ͡ʝ~d͡ʑ~ʑ]	[ɢ] (شبه الجيم المصريه لكن من مكان القاف) او [q] (اتحافظ عليه)
[d͡ʒ]	شبه الجزيره العربيه صنعاء جنوب مصر سينا لبنان (الجبال) سوريا الاردن (الريف) الجزاير (الشمال)	"جيم معطشه" شديده (النطق اللى اخده الفرس و اللى اتبعهم)	[ɡ] زى الجيم المصريه او [q] (اتحافظ عليه)	ج غ ق ك گ ڨ ݣ چ
[ʒ]	شرق شبه الجزيره العربيه لبنان سوريا الاردن فلسطين (الضفه الغربيه و غزه) اسرائيل ليبيا تونس الجزاير (الجنوب) المغرب موريتانيا جيبوتى جزر القمر	"جيم معطشه" مخففه	[ʔ] ء او [q] (اتحافظ عليه)
[j]	شرق شبه الجزيره العربيه	زى نطق الـ يـ فى اول الكلام	[d͡ʒ] حوالين الـ/i/, مثلاً كلمة الشارقه /eʃʃaːriqa/, بتتنطق [ɐʃˈʃɑːrd͡ʒɐ] فى الحالات التانيه, [ɡ] زى الجيم المصريه	ق

شوف بردو

• اللغه المصريه الحديثه