نوتريقون

النُّوتَرِيقُون (נוֹטָרִיקוֹן بالأراميه) فى العبريه هيا طريقه لاختصار الكلمات بتكون فى الغالب بكتابه حروفها الأولى (راشى تبوت) أو الأخيره (سوفى تبوت) و بعدين جمعها فى لفظه واحده.

اليهوديه
العقائد
الله الوصايا العشرة شعب الله المختار • الانبياء
شخصيات اساسية
ابراهيم • اسحاق يعقوب موسى • داود سليمان • ايليا ساره • رفقه • راحيل• ليئه
الكتاب المقدس
التوراه • التناخ الاسفار المقدسه • كابالا • هالاخاه • تلمود
الطقوس
اعياد يهوديه • حاخام القرائين • الجواز فى اليهوديه • الطقوس اليهوديه
الطوايف اليهوديه
الاشكيناز • السفرديم (ميزراحيم) طائفة الربانيين • طائفة القرائين
المجموعات العرقيه
الاشكيناز • السفرديم (ميزراحيم) • يهود الفلاشاه
الفرق اليهوديه
حريديون • يهود اورتودوكس ارتودوكسيه يهوديه حديثه • حسيديون يهود محافظين • يهود اصلاحيين
أماكن مقدسة
القدس كنيس بيت مدراش • خيمة الاجتماع الهيكل المقدس • الهيكل التانى معبد القدس • جبل الكرمل • جبل موسى
اليهوديه فى العالم
اليهوديه فى اوروبا اليهوديه فى افريقيا اليهوديه فى اسيا اليهوديه فى امريكا الشمالية اليهوديه فى امريكا الجنوبيه اليهوديه فى اوقيانوسيا

راشى تبوت و سوفى تبوت

راشِى تِبُوت (רָאשֵׁי תֵּבוֹת, هيا اسم جمع) و معناها "رؤوس كلمات", هيا الألفاظ المركبه من الحروف الأولى لمجموعه من الكلمات, أما سُوفِى تِبُوت (סוֹפִי תֵּבוֹת ) و معناها "نهايات كلمات" و المركبات من الحروف الأخيره.

اشتهرت الطريقتين عند أهل القباله و كانت بتستعمل لعمل المعانى من نصوص الكتاب التلمود و تأويلها, فمثلا اسم الرب يهوه (יהוה) اتعمل من الحروف الأولى لكلمات جمله يَشوع هَنصرى وَ ملك هَيهوديم (ישוע הנצרי ומלך היהודים "يسوع الناصرى ملك اليهود") و من الحروف الأخيره لكلمات عباره ميْ يعلهْ لنوْ هشميمهْ (מי יעלה לנו השמימה "من يصعد لأجلنا الى السماء").