تاريخ مصر

تاريخ المحروسة
(تحويل من أصل مصر)

التاريخ بتاع مصر هوا اطول تاريخ لاى دوله علا وش الدنيا؛ التاريخ نفسو ب المعنا بتاعو المعروف، اللى هوا التسجيل و التوثيق، ابتدا لما المصريين ابتدو يسجلو و يوثقو التفاصيل و الملامح بتاع الحضاره بتاعت مصر، و دا لما المصريين اخترعو الكتابه و ابتدو يوثقو كل كبيره و زغيره. مصر هيا اقدم دوله موجوده ف العالم المعاصر. الدوله بمفهومها القانونى يعنى ارض و شعب و حكومه مركزيه. علا مدى اكتر من 5000 سنه و مصر موجوده بحدودها الجغرافيه المعروفه دلوقت و عاشت و استمرت و شعبها عايش علا ارضها من الاف السنين و طول الوقت ليها حكومه من مش انقطاع ف اى حقبه من حقب التاريخ. جايز كانت فى شعوب و قبايل قديمه عاشت من الاف السنين ف اماكن تانيه لكن مش ممكن تسميتهم دول، و لحد لو بعدين بقا ليهم دوله فماعاشتش زى الدوله المصريه و ماسابتش حاجه تثبت وجودها كحضاره. الحضاره المصريه القديمه وصلتنا اخبارها عن طريق نصوص موثقه مكتوبه ع البرديات و حيطان المعابد، عشان المصريين بعد ما اخترعو الكتابه عشقو اختراعهم دا و كانو بيسجلو كل كبيره و زغيره. طول التاريخ الدوله المصريه حاجه مميزه عن كل الدول التانيه و صعب تعريفها عشان ماهياش الحاكم، الفرعون او السلطان او الملك او الريس، ولا هيا الجيش ولا هيا الشعب، لكن مجموعة نظم متشابكه و متداخله مالهاش مثيل ف دول تانيه، و مجموعه م الروح و الاراده و المؤسسات و الهويه و حاجات تانى كتير خلقت الشخصيه المصريه و بتميز المصريين و دولتهم و بتديهم طابع معين مميز عن كل شعوب الدنيا و دولهم.

تاريخ مصر
 

بيتكون من تاريخ مصر القديمه
مصر الرومانيه   تعديل قيمة خاصية بيتكون من (P527) في ويكي بيانات
جنب من مصر   تعديل قيمة خاصية جنب من الجوانب (P1269) في ويكي بيانات
هرم خوفو و لاسفنكس، اتبنو ف المملكه القديمه
مشهد وزن القلب قدام الاله اوزير، من كتاب الاموات
معبد لاقصر ف الليل، ف لاقصر
جامعة القاهره
الكنيسه المعلقه، ف القاهره، اتبنت ى ف القرن التالت الميلادى ى ف القرن الرابع الميلادى، من اشهر الكنايس القبطيه ف مصر
ملف:ساحة جامع احمد بن طولون.jpg
جامع احمد ابن طولون، ف القاهره
لاحتفال بتاع معاهدة كامب ديفيد، م الشمال لاليمين: مناحيم بيجن، چيمى كارتر، انور السادات
احتفالات ف ميدان التحرير بعد عزل مبارك

فى ادله عن ان الانسان سكن وادى النيل م العصر الحجرى ف شكل اعمال فنيه و منحوتات صخريه علا طول نهر النيل و الواحات ف الصحرا. ف الالفيه العاشره قبل الميلاد، ابتدت ف مصر ثقافه الصيادين و صيادين السمك و طحن الحبوب. التغيرات المناخيه و/او الافراط ف الرعى حوالى 8000 قبل الميلاد ابتدا يجفف الاراضى الرعويه و مصر، و اتشكلت الصحرا. حصلت هجرات لنهر النيل و استقر وضع الاقتصاد الزراعى و المجتمع المركزى.

الحضاره المصريه عمومى ابتدت كمجتمع م الفلاحين المصريين اللى مهنة الزراعه الراقيه خلتهم يرتبطو ب الارض و خلقت روح التعاون بينهم و خلتهم يطورو نظم رى و خلتهم يخترعو الحساب و الرياضيات و يخترعو تقويم و يهتمو بعلوم الفلك، و خلتهم يهتمو ب التسجيل و التوثيق و ده خلاهم يخترعو الكتابه و الكتابه خلتهم يخترعو الادب و يطورو اشكال جديده م الاعمال الادبيه، و طلع منهم اول دكتور ف التاريخ و طلع منهم المهندسين اللى طورو فنون المعمار اللى نسختها كل الحضارات اللى جت بعدهم، و سابو لمصر اعظم اثار ف العالم زى الاهرامات و المعابد و المسلات، و الفنانين اللى كتبو و رسمو ع الحيطان بتاع المعابد و اللى عملو تماثيل منحوته بمهاره مفيش زيها؛ و حاجات تانى كتير. عشان مجتمع الفلاحين المصريين ده ارتبط ب الارض ده خلاهم يكونو اول شعب حقيقى ف التاريخ و اول حكومه مركزيه و خلاهم يعملو ثقافتهم و هويتهم الخاصه بيهم و طلع منهم الفراعنه ملوك مصر القديمه العظما، يعنى باختصار عملو واحده من اقدم و اعظم الحضارات بتاع التاريخ.

تاريخ مصر المكتوب بيرجع لسنة 3200 قبل الميلاد بس كمان فى ادله كتير بتأكد وجود حضاره و مدنيه ف وادى النيل قبل التاريخ المكتوب و اللى اتطورت ف شمال و جنوب مصر بشكل مستقل (بس مش منفصل تماما) لحد ما الملك مينا\نارمر وحد الشمال و الجنوب و اسس دوله مركزيه حكمها ملوك مصر لمدة تلات-ت-الاف سنه تقريباً. المصريين سمو الدوله الجديده ب اسم "تا-وى" و معناها الارضين و ازدهرت الحضاره المصريه و فضلت شايله خصايصها المصريه البحته ف الفنون و المعمار و الثقافه بشكل سنة طول المده الطويله دى.

تاريخ و حضارة مصر القديمه بيشكلو هوية و وعى المصريين لحد النهارده، لحد ان كانو هما نفسهم مش واخدين بالهم من كده، و دا بيظهر بشكل كبير ف اللغه اللى بيتكلموها، اللى هيا المصرى، و المماراسات الثقافيه بتاعتهم، و اللى بتشمل الاكلات بتاعتهم، الرياضات اللى بيمارسوها زى التحطيب، الالات الموسيقيه المصريه القديمه اللى بيستخدموها زى الطبله و الناى و السمسميه و المزمار و الربابه و الدف و غيرهم، الاعياد اللى بيحتفلو بيها زى شم النسيم و الموالد و غيرهم، و المقامات، و لحد دفن الميتين، و الطقوس بتاع الذكر و الزار، و السبوع، و لاربعين، و غيرهم كتير اوى، و المماراسات الثقافيه دى بتظهر كمان بشكل كبير بين المصريين الريفيين (الفلاحين) عن باقى المصريين، عشان المصريين الريفيين محافظين عليها اكتر؛ كمثال، هتلاقى المصريين الريفيين (الفلاحين) لسه حافظين و بيستخدمو الشهور القبطيه لحد النهارده، و عندهم حكمه لكل شهر بتوصفو.

عصور التوسع

بعد لما احموس طرد الهكسوس من مصر و طاردهم لغاية حدود منطقة سوريا الشماليه دخلت مصر ف طور حربى كبير و ابتدا ملوكها يوجهو نظرهم لالبلاد الاسيويه ففتحو مناطق فلسطين و سوريا و وصلو لغاية نهر الفرات و اتوسعو ف الجنوب لغاية ما وصلو للشلال الرابع ف السودان الحالى و كان اعظمهم ف الفتوحات تحوتمس التالت اللى اسس امبراطوريه مصريه شاسعه. م الوقت ده بقت دى حدود مصر لما يحكمها حاكم قوى، فكان بيوصل بفتوحاته شمال لمنطقة سوريا و شرق لميسوبوتاميا و جنوب لاواسط السودان الحالى و ساعات كان بيتجه غرب و بيضم منطقة ليبيا و ف البحر المتوسط كان بيضم لمصر جزر زى قبرص و كريت و ده كلو ب لاعتماد علا قدرات مصر الاقتصاديه و قوة جيشها. م الحكام اللى ضمو الشام و الحجاز و النوبه لمصر كان احمد بن طولون اللى قضا ع الحكم العربى و من بعدو الاخشيد و ضمت الدوله الفاطميه الشام و الحجاز و النوبه و اليمن لمصر ، و ف العصر الايوبى اتضمت لمصر جزر ف البحر المتوسط و ف عصر الدوله المملوكيه ضم سلاطين مصر الشام و منطقة فلسطين و الحجاز و غيرها لمصر. اخر مره اتوسعت مصر فيها ب الفتوحات كان ف عهد محمد على اللى ف ايامو كات مصر ليها جيش مصرى قوى قدر بيه انه يسيطر علا كل الدول الافريقيه المطله علا نهر النيل و منها السودان الحالى و الحبشه (اثيوبيا الحاليه) و اوجندا و الصومال و ف الشرق و الشمال منطقة فلسطين و الشام و الحجاز و جزر ف البحر المتوسط و هدد عاصمة الاتراك العثمانليه ف تركيا يعنى ف قلب بيتهم.

عصور لاحتلال و لاستقلال

بالنسبه لطول تاريخها بتعتبر مصر من اكتر بلاد العالم اللى اتمتعت ب استقلال. اتخلل استقلال مصر خمس فترات احتلال كانت فيه مش مستقله (فارسى، رومانى، عربى، عثمانى، انجليزى). ف عصور لاستقلال مصر كانت بتتقدم و تسود و ف عصور لاحتلال كانت بتتخلف، ف العصر البطلمى سادت مصر منطقة البحر المتوسط و حصلت فيها نهضه ثقافيه كبيره لعبت فيها مكتبة اسكندريه دور كبير. بعد احتلال الرومان لمصر سنة 30 قبل الميلاد فقدت مصر استقلالها و اتحولت لولايه رومانيه، الرومان استنزفوها و نهبوها و فرضو ع المصريين ضرايب الراس، و ف سنة 641 غزا العرب مصر و احتلوها و بقت ولايه تابعه لالخليفه العربى بيحكمها ولاته اللى كانو بيجمعو لو الضرايب و المكوس، و استنزفوها و نهبوها بردو، و استمر الوضع علا كده لغاية لما استقل احمد بن طولون بحكمها سنة 868 و قامت الدوله الطولونيه و خرجت م الحكم العربى و حصلت فيها نهضه كبيره، و رجعت ليها سيادتها و استقلالها ب الكامل ف العصر الفاطمى و العصر المملوكى اللى قدر فيه المماليك انهم يكسرو شوكة شوية العرب اللى كانو لسه موجودين ف مصر و يقضو علا طموحاتهم و تمرداتهم و اضطر غالبيتهم انهم يخرجو من مصر و حصلت فيها نهضه كبيره و بقت مصر قوه اقتصاديه و عسكريه بيتعمل ليها الف حساب, لكن ف سنة 1517 استولى الاتراك العثمانيين عليها و بقت ولايه عثمانليه و انحدرت فيها الثقافه بعد ما نهب العثمانليه تراثها و نقلوه علا استانبول. ف عهد محمد على باشا حصلت نهضه جديده لكن انتكست بالاحتلال البريطانى لغاية ما قامت ثورة 23 يوليه سنة 1952 و رجعت مصر للمصريين.

رغم طول تاريخ مصر و التحولات و التغييرات اللى حصلت علا امتداده، اتميز التاريخ ده بالاستمراريه و الدوام و فضلت مصر قوه ثقافيه و عسكريه كبرى ف منطقة الشرق الاوسط؛ ورغم التغييرات، لسه بردو ملامح الشخصيه المصريه هيا هيا نفس ملامحها من الاف السنين.

فترات و عصور تاريخ مصر

التاريخ بتاع مصر ممكن يتقسم علا فترات او عصور:

  • الفتره الفرعونيه: و دى اطول فتره ف تاريخ مصر و اللى حكم فيها هما الفراعنه المصريين العظام ملوك مصر القديمه. اتخللتها فترات حصلت فيها احتلالات، و منها احتلال الهكسوس لجزء من شمال مصر و احتلال قصير عن طريق الفرس. انتهت الفتره دى ب غزو لاسكندر الاكبر مصر و طرد الفرس.
  • الفتره البطلميه: و دى من وقت تأسيس بطليموس الاولانى الدوله البطلميه لغاية الغزو الرومانى لمصر سنة 30 ق.م. ف العصر ده مصر عاشت مستقله و اذدهرت فيها العلوم و الفنون.
  • الفتره الرومانيه\البيزنطيه: و دى فترة احتلال من سنة 30 ق.م. و استمرت لغاية الغزو العربى سنة 641 م. ف عصر الاحتلال الرومانى دخلت المسيحيه مصر و اذدهر الفن القبطى. ف الفتره دى الرومانيين نهبو مصر، و المصريين كانو بيدفعو ضرايب الراس، و بعد المسيحيه ما دخلت مصر ف عصرهم المصريين المش-مسيحيين كانو بيدفعو ضرايب الراس بردو.
  • الفتره العربيه: و دى فترة احتلال ابتدت بغزو العرب لمصر سنة 641 م. و انتهت بقيام الدوله الطولونيه المستقله سنة 868 م. ف فتره حكم العرب دى حكم مصر ولاه كمندوبين عن الخلفا العرب. ف الفتره دى العرب نهبو مصر، و المصريين كانو بيدفعو الجزيه و الضرايب و المكوس، و ما اتعينش اى مصرى والى علا مصر. استمرت مصر نهيبه لغاية تأسيس الدوله الطولونيه سنة 868 م. و اللى بقت مصر فيها دوله مستقله مابتدفعش مكوس للخليفه العربى، و ابتدت الحياه ف مصر تزدهر.
  • فترة الاستقلال: و هى الفتره اللى بين الدوله الطولونيه اللى اسسها احمد بن طولون سنة 868 م. و لغاية ما العثمانيين الأتراك ما غزو مصر و احتلوها سنة 1517 م. الفتره دى اتخللها فترة احتلال عربى قصيره بعد ما الخليفه العباسى بعت جيش دمر مدينة القطائع و احتل مصر تانى و ابتدت عمليات النهب من جديد، و بعدها جه العصر الاخشيدى، و العصر الفاطمى، و العصر الايوبى، و العصر المملوكى اللى حصل فيه، لاول مره من وقت احتلال العرب لمصر، تعيين مصرى\قبطى كوزير للسلطان عز الدين ايبك. ف عصر الاستقلال ده ازدهرت العلوم و الفنون ف مصر و بقت مصر دوله متقدمه و قويه.
  • فترة الاحتلال العثمانى التركى: و دى فترة احتلال من سنة 1517 م. لغاية عصر محمد على. ف الفتره دى مصر فقدت استقلالها و بقت ولايه عثمانيه معزوله عن اوروبا و التطورات العلميه اللى بتحصل فيها، فانحدرت العلوم و الفنون ف مصر و ف اواخر الفتره دى حصل غزو فرنساوى قصير قاده نابليون بونابرت و ابتدت مصر تتصل ب اوروبا بعد فترة انقطاع طويله بسبب العزله اللى فرضها العثمانيين علا مصر.
  • فترة محمد على و اسرته: و دى فتره احتلال بردو، بس ازدهرت فيها الحياه ف مصر بين الطبقات العليا و حصلت اصلاحات اقتصاديه و عسكريه مهمه، بس الطبقات الوسطانيه و التحتانيه كانو بيعانو و اعتبروها فترة احتلال زى اللى قبليها. الفتره دى اتخللها غزو و احتلال انجليزى و استمرت لغاية 1952 م. لما اتقضا ع النظام الملكى و اتطردت عيلة محمد على من مصر و اتأسس النظام الجمهورى، و رجعت مصر للمصريين.
  • فترة الجمهوريه المصريه: و دى الفتره اللى جت بعد فترة حكم عيلة محمد على من سنة 1952 م. و استمرت لغاية عهد حسنى مبارك.
  • خونتا عسكريه من 11 فبراير 2011.
  • خلصت الخونتا العسكريه بوصول اللى اتقال انو اول مدنى للحكم ف انتخابات كات مليانه مشاكل و خروقات، و ف نفس الوقت كان عضو ف جماعه اسلاميه متصنفه بشكل رسمى دلوقت ك جماعه ارهابيه، بس حكمه مطولش كتير (يادوب قعد سنه) و ثار عليه المصريين بعد مشاكل اقتصاديه حاده و بعد ما عين اعضاء الجماعه الاسلاميه الارهابيه ف مناصب هما مش متأهلين يمسكوها، و بعد ما عمل اعلان دستورى ف ديسمبر 2012 خلا ريس الدوله، يعنى هوا، ليه صلاحيات مطلقه، و اتهاجمت الكنيسه المصريه القبطيه ف العباسيه، و اتعمل اغتيال لصحفيين و اتحبس صحفيين تانيين، و اى مواطن مصرى كان بيعترض ع اللى بيعملوه الجماعه الاسلاميه و ريسهم كانو بيعملولو ارهاب ناعم.
  • فى اواخر يونيه واول يوليه 2013 خرج ملايين المواطنين المصريين، اللى بيتسمو الاغلبيه الصامته او مؤيدين الاستقرار، ف مظاهرات مهوله لفّت شوارع المدن الكبيره، و اتهمو مرسى ب استغلال سلطته ك ريس عشان يمرر مشروع اسلمة الدوله، و عشان يعمل حكم دينى و تمكين المتطرفين زى الجماعات السلفيه م التحكم ف شئون الناس، و اتهموه ب التخابر مع النظام القطرى و النظام التركى اللى معروفين ب خضوعهم و تمويلهم لالاسلاميين و تورطهم ف الحرب الاهليه السوريه، و التخابر دا تم اثباتو و اتحاكم مرسى عليه ب تهمة الخيانه مع التهم التانيه اللى اتحاكم عليها.
  • ف نفس السنه اتعيين ريس مؤقت و هوا القاضى عدلى منصور عشان يحكم ف فتره انتقاليه لحد ما يتكتب دستور و بعدها يتعمل انتخابات رئاسيه و برلمانيه.
  • حصل انو ف نفس الفتره اتسعرت الجماعات الاسلاميه، و علا راسهم الجماعه اللى بينتمى ليها الريس المخلوع مرسى، و عملو عمليات ارهابيه دمويه علا قوات الامن و عملو اغتيالات لظباط الجيش، و كان بيروح ف الرجلين مواطنين مصريين كتير، و اتعملت عمليات ارهابيه ضد المسيحيين و كنايسهم، و ف 14 اغسطس اتحرق اكتر من 40 كنيسه بالكامل، و اتضررت ممتلكات قبطيه، و عمليه ارهابيه دمرت جزء كبير من متحف الفن الاسلامى ف القاهره، و ف محافظات زى المنيا و اسيوط و القاهره الاسلاميين استهدفو المسيحيين الاقباط، و ف شمال سينا اتعاونو مع جماعات فلسطينيه ارهابيه ليها تار مع مصر، و اتعاونو مع البدو اللى بيستنفعو من تجارة الانفاق اللى بيعملها ارهابيين غزه علا سينا، و فى لاجئين سوريين كتير ف مصر انضمو لالجماعات الارهابيه دى، و كمان فى ارهابيين م الجماعات الاسلاميه دى راحو حاربو ف سوريا، و كل دول استهدفو الشرطه المصريه و الجيش المصرى، و اى مواطن مصرى بيدعم جيش و بوليس بلدو كانو بردو بيستهدفوه.
  • ف 2014 تم انتخاب ريس من خلفيه عسكريه و هوا وزير الدفاع السابق عبدالفتاح السيسى، و م المعروف ان مهما كات خلفية الريس من ايام الجمهوريه الاولانيه ف 1952 م. لازم يخلع البدله العسكريه و يلبس مدنى، و تم انتخابو مره تانيه ف 2018 م. الدستور الجديد بينص علا ان اى ريس ميقعدش اكتر من فترتين ف الحكم، كل واحده 6 سنين، و دا اتطبق من 2018؛ يعنى الريس عبدالفتاح السيسى لسه ف فترة الحكم بتاعتو الاولانيه.

ملخص تاريخ مصر [1]

الفتره السنين (ق.م.) الاسرات اهم الاحداث
العصر العتيق 3200-2700 الاولانيه و التانيه توحيد مصرى علا ايد مينا\نارمر بداية حكم الاسرات ف مصر و بداية الفتره الفرعونيه
منف بيبنوها و بتبقا عاصمة مصر المتوحده
عصر بناة الاهرامات 2700-2200 التالته-الساته هرم زوسر المتدرج
ايمحوتب بيبقا ريس الوزرا
هرم خوفو الاكبر ف الجيزه
تدهور مصر ايام الحكم الطويل بتاع بيبى التانى
العصر الانتقالى الاولانى 2200-2040 م السابعه لحد العاشره ايام الاسرتين ال 7 و 8 بيحصل بيحكم مصر فراعنه كتار لفترات قصيره
نقل العرش للاسرات 9 و ال 10 من نينسو
ثوره ف طيبه و بداية الاسره الحداشر
المملكه الوسطانيه 1334-1991
1991-1786
الحداشر
الاتناشر
ملوكها من طيبه، مصر بتتوحد من تانى تحت حكم منتوحوتب التانى (2040 ق.م.)
ملوكها من طيبه، مقر الحكم من ايشت تاوى (قرب منف)
غزوة النوبه و سهولة العيشه و ازدهار الادب الكلاسيكى
العصر الانتقالى التانى 1786-1540 م التلاتاشر لحد السبعتاشر الاسره 13: بداية تدهور السلطه الملكيه
الاسره 14: جماعات منشقه ف الدلتا
الاسره 15: الهيكسوس بيسيطرو ع السلطه ف مصر بالكامل
الاسره 16: الهيكسوس بيحكمو حكم متفرق
الاسره 17: طرد الهيكسوس من جنوب مصر
المملكه الجديده 1550-1096 التمانتاشر و التسعتاشر و العشرين الاسره 18: احمس الاولانى بينجح ف طرد الهيكسوس نهائى من مصر، تكوين امبراطوريه مصريه ف سوريا و النوبه، امون بيعلا و بيبقا ريس الالهه
الاسره 19: تجديد عظمة الامبراطوريه المصريه، عصر الرخاء و الغِنا، حركه معماريه و انشائيه عظيمه
الاسره 20: صحوه قصيره تحت حكم رمسيس التالت بتنتهى ب انحلال
العصر المتأخر بعد 1096 م الواحد-و-عشرين لحد التلاتين الاسره 21: ملوك تانيس و كبارات كهنة امون بيحكمو جنوب مصر
الاسره 22: شاشانق الاولانى بيغزو فلسطين، و بييجى بعده كام ملك ضعيف بيحكمو بمشاركه اسرات ليبيه
الاسره 23 : تفكك وحدة مصر
الاسره 24: طلعت من سايس، جدود فراعنة الاسره ال26 العظام الاسره 25: نوبيه بيسيطرو شويه شويه علا مصر سنة 715 و هروبهم لطيبه بعد غزو الاشورى لمصر، حكمهم يادوب كان حوالى 80 سنه
الاسره 26: اسره من سايس بتنجح انها توحد مصر و بتبتدى محاولات استرداد القوه و المجد المصرى القديم، صحوه بتعم مصر كلها و اصلاحات معماريه نشيطه
العصر اليونانى-الرومانى من 332 ق.م. لحد 641 م.- الاسكندر بيغزو مصر و بيطرد الفرس
دوله بطلميه مستقله و نقل العاصمه لاسكندريه
الاحتلال الرومانى لمصر بيقضى علا استقلالها سنة 30 ق.م. و بييجى وراه الحكم البيزنطى
العصور الوسيطه من 641 م.- الاحتلال العربى 641-868 م.

الدوله الطولونيه 868-904 م.

فترة حكم الفاطميين 907-1171 م.

فترة حكم الايوبيين 1171-1250 م.
دوله مملوكيه مستقله 1250-1517 م.
الاحتلال العثمانى التركى 1517-1798 م.

لاحتلال الفرنساوى 1798-1801 م.

عيلة محمد على 1805-1882 م.

الاحتلال البريطانى 1882-1922 م.، و كات عيلة محمد على ف الحكم بشكل صورى لحد 1952 م.
مصر الليبراليه 1922-1952 م.
مصر الحديثه من 1952 م.

مصادر

  1. كتاب رمسيس التانى، فرعون المجد و الانتصار، كتشن ، 1997.
 
فيه فايلات فى تصانيف ويكيميديا كومونز عن: