المغرب

المغرب، المملكة المغربية، المملكة المغربية الشريفية ، مراكش (امازيغى: ⵜⴰⴳⵍⴷⵉⵜ ⵏ ⴰⵎⵓⵔⴰⴽⵓⵛ, تاگلديت ن أموراكوش)، هى مملكه كبيره وليها تاريخ عريق فى شمال افريقيا، لغتاها الرسميتين هما: الامازيغيه و العربيه. بتطل على البحر المتوسط و المحيط الاطلنطى و جبل طارق، و ليها حدود مع الجزاير و موريتانيا و اسبانيا.

المغرب
(بالدنماركى: Kongeriget Marokko)، و(بالعربى: المملكة المغربية)، و(باللغه فرنساوى: Royaume du Maroc)، و(بالانجليزى: Kingdom of Morocco)، و(بالاسپانى: Reino de Marruecos)، و(بالتمازيغى مغربى قياسى: ⵜⴰⴳⵍⴷⵉⵜ ⵏ ⵓⵎⵓⵔ ⵏ ⵡⴰⴽⵓⵛ)، و(بالعربى: المغرب)، و(بالانجليزى: Morocco)، و(بالملايوى: Kerajaan Maghribi)، و(بالملايوى: Maghribi)، و(بالعربى مغربى: لمملكة لمغريبية)، و(بالسلوڤاكى: Marocké kráľovstvo)
المغرب علم	المغرب شعار
،  و
الشعار الوطنى (بالعربى: الله، الوطن، الملك)،  و(باللغه ويلزى: Gwlad, Mamwlad, y Brenin)
النشيد:النشيد الشريف
الاسم الاصلى	(بالعربى: المملكة المغربية)،  و(بالعربى: المغرب)،  و(بالتمازيغى مغربى قياسى: ⵍⵎⵖⵔⵉⴱ)،  و(بالتمازيغى مغربى قياسى: ⵜⴰⴳⵍⴷⵉⵜ ⵏ ⵍⵎⵖⵔⵉⴱ)
جزء من	شمال افريقيا
البلد	المغرب
الارض و السكان
احداثيات	32°N 6°W
القاره	افريقيا
مسطحات مائيه قريبه	البحر المتوسط المحيط الاطلنطى مضيق جبل طارق
اعلى قمه
اخفض نقطه
المساحه
عاصمه	الرباط
اللغه رسميه	عربى
الدين الرسمى	الاسلام
التعداد السكانى
الذكور
الاناث
عدد الاسر
عدد سكان الحضر
عدد سكان الريف
متوسط العمر
الحكم
نظام الحكم	ملكية دستورية
ملك المغرب	محمد السادس بن الحسن (23 يوليه 1999–)
رئيس وزرا المغرب	عزيز اخنوش (7 اكتوبر 2021–)
التأسيس والسيادة
تاريخ التأسيس	789
الناتج المحلى الاجمالى
الاجمالى
معامل جينى
الرقم
مؤشر التنميه البشريه
المؤشر
معدل البطاله
اقتصاد
معدل الضريبه القيمه المضافه
سن التقاعد
بيانات تانيه
العمله	درهم مغربي
المنطقه الزمنيه	ت ع م+01:00 (توقيت قياسي )
دومين اعلى مستوى	.ma
أرقام التعريف البحريه	242
الموقع الرسمى	الموقع الرسمى
ايزو 3166-1 الفا-2	MA
رمز الهاتف الدولى	+212

عدد سكان المغرب 33 مليون انسان و مساحتها 175,186 ميل ² (453,730 كم²)، و لما تشمل الصحرا الغربية المتنازع عليها، تزيد مساحة اراضى مملكة المغربل274,460 ميل ² (710,850 كم ²).

اكبر مدينة فى المغرب هى الدار البيضاء (تادّارت تومليلت او كازابلانكا) و العاصمة السياسية بتاعتها هى الرباط. المغرب فيها ثقافه و فنون عريقه و لعبت الدور الرئيسى فى حضارة الاندلس و ده انعكس على الشخصيه المغربيه الحديثه المتذوقه للثقافه و الفن.

جغرافيا و اقتصاد المغرب

الطرق الحديثه بتنتشر فى المغرب.

بتنقسم المغرب لكذا منطقه طبيعيه كل منطقه ليها ميزه خاصه و هى : جبال الريف و حوض نهر سبو و نجود المحيط الاطلنطى و سلسلة جبال اطلس و المغرب الشرقى و المغرب الصحراوى. منطقة نجود شاطىء الاطلنطى منطقه خصبه بتشتهر بزراعة القمح و الفواكه و الخضار. و فى المغرب كذا بحيره اهمها فى جبال اطلس زى بحيرة سيدى على و البحيره الزرقاء و ادلى و غيرها.. أهم الانهار فى المغرب هى نهر ام الربيع و نهر ابو الرفراق وسبو و فروعه و وادى درعه.

بيعتمد اقتصاد المغرب على الزراعه، و تربية المواشى، و محصولات الغابات الواسعه زى شجر الزان الاخضر و الأرز و الصنوبر ، و صيد الاسماك (اهم مراكزه فى أسفى و أغادير و فضاله و العرائش). و المغرب غنى بالمعادن زى الفوسفات و الحديد و الفحم الحجرى و الرصاص و المنجنيز و النحاس و الزنك و القصدير و الكوبلت. و فيه فى المغرب صناعة دباغة الجلود والمنتجات و القدر النحاس و النسيج و الصابون و المطاط و الورق، و بتستغل الطاقه المتولده من السدود اللى اتبنت بين الوديان. و اتطورت السياحه فى المغرب و بقت من المصادر المهمه للدخل القومى.

و بتعتبر كازابلانكا ( الدار البيضاء ) المركز الرئيسى للمواصلات الجويه. و اهم موانى المغرب : مرسى الدار البيضاء و مينة فضاله و القنيطره و أسفى و أغادير و طنجه و العرايس و كلها بتطل على المحيط الاطلنطى و على البحر المتوسط فيه مينة الناظور.

التاريخ

جامع الكتبية فى مراكش تحفه من التراث المغربى.

المغرب بلد امازیغی عريق موقعه ملتقى للثقافات الاوروبيه و الاسلاميه و الافريقيه. اتوالى على حكم المغرب ملوك كبار و دول سابوا اثارات و تحف رائعه ليها طابع مميز. علاقة المغرب بمصر علاقه قديمه و كويسه بتدل عليها مراسلات سلاطين مصر و ملوك المغرب ، و حجاج المغرب كانو بيعدوا على مصر فى روحتهم وجيتهم و كان فيه مجتمع مغربى عايش فى القاهره و اسكندريه و كان منهم عسكر فى الجيش المصرى و كانت فيه اسواق للمغاربه و لسه لغاية النهارده موجوده فى القاهره اماكن باسم المغاربه زى عطفة المغاربه و زاوية سيف المغربى و عطفة المغربى و درب المغاربه و غيرها. الدارسين و اهل العلم المغاربه كان ليهم رواق مخصص فى الجامع الازهر فى القاهره اسمه " رواق المغاربه " غرب صحن الجامع و ليه باب اسمه " باب المغاربه ". من اشهر المؤرخين المغاربه اللى اتمصروا و عاشوا فى اسكندريه كان النويرى الاسكندرانى اللى كتب كتاب " الالمام " المشهور عن وقعة اسكندريه. و من مشاهير الصوفيه اللى ليهم معزه عند المغاربه و المصريين السيد البدوى اللى اتولد فى مدينة فاس المغربيه و ليه جامع مشهور باسمه فى طنطا فيه مقامه و ابو العباس المرسى اللى ليه جامع فى اسكندريه و غيرهم.

المغرب فيها اثار كتيره من كذا عصر منها الرومانى و الاسلامى و من اشهر الاثار الاسلاميه جامع الكتبيه فى مراكش و جامع حسان فى الرباط (من أثار يعقوب المنصور) و المدارس المرينيه فى فاس اللى بترجع للقرنين تلتاشر و اربعتاشر.

تاريخ المغرب تاريخ قديم و عريق بنا فيها الفنيقيين كذا مركز على سواحلها زى طنجه و مليله و العرائش. فى القرن الساتت بقت مراكز الفنيقيين تابعه للقرطاجيين و بعدين اخدها و بقت العاصمه هى مدينة وليلى و فى القرن الخامس استوطنها الوندال و بعدين اخدها البيزنطيين (533) و العرب (683). و اتأسست امارات مستقله زى "بنو مدرار" فى سلجماسه. و حصلت فوضى لغاية ما جه "ادريس بن الحسن" و اسس دولة الأدارسه و اتبنت مدينة فاس و جامع القرويين (859)، و بعدهم جم الفاطميين لغاية ما ضعفت دولتهم و انفصلت الاجزاء الغربيه و كونت دويلات صغيره.

المرابطين قدرو يوحدو المغرب (1053-1147) و من أهم ملوكهم كان يوسف ابن تاشفين اللى اسس مدينة مراكش (1062) ، و على بن يوسف اللى فى فترة حكمه قدر المغاربه يخضعو ملوك الطوايف فى الاندلس، و ظهر الموحدين بزعامة "ابن تومرت" و خلفه "عبد المؤمن على" (1130) اللى اخد مدينة فاس (1145) و قضى على المرابطين و خلفه ابنه "يوسف بن عبد المؤمن" (1163) اللى وحد الاندلس و المغرب و انتصر ابنه "يعقوب المنصور" على الاسبان فى معركة الاراك سنة 1195. المغاربه عملوا جهد كبير للمحافظه على الأندلس و خاضوا حروب كبيره لكن اللاتين اتحدوا ضدهم و شنوا عليهم حروب صليبيه ضخمه كانت جزء من الحروب الصليبيه على مصر و الشرق كان صعب الصمود قدامها بسبب كبر حجم الجيوش المهاجمه و بسبب الخلافات اللى حصلت مابين ملوك الأندلس اللى اتعرفوا باسم ملوك الطوايف.

ابن بطوطه عاش فى عصر بنى مرين و زار مصر و وصفها بأم البلاد.

بعد افول نجم دولة الموحدين قامت على انقاضها دولة المرينيين (بنو مرين) و كان من اشهر ملوكهم "ابو الحسن على" و ابنه "عنان المرينى" و ايامهم وصلت المغرب لدرجه كبيره من التقدم العلمى و التحضر. الرحاله "ابن بطوطه" صاحب الكتاب المشهور "تحفة النظار فى غرائب الأمصار و عجائب الأسفار" عاش فى عصر دولة المرينيين و بيعتبر من اشهر المغاربه و زار مصر فى عهد السلطان الناصر محمد بن قلاوون و انبهر بيها و وصفها بانها ام البلاد. بعد المرينيين حكم الوطاسيين (1470) و فى عصرهم احتل الاسبان و البرتغاليين مدينة سبته و طنجه و مليله و غيرها من مدن السواحل ، و بعد الوطاسين اسس "محمد القائم بأمر الله" دولة الاشراف السعديين (1510-1659) و خلفه السلطان احمد الرابع و عمل نهضه اقتصاديه كبيره و انتصر ع البرتغاليين فى معركة وادى المخازن (القصر الكبير) سنة 1578. و قام بعدها سلطان منصور دهبى بى حملة على بلاد سودان غربى و انتصر على مملكة سونغاى و احتلها و ضم مدنها تومبوكتو و غاو للمغرب و سيطر على طرق تجارية صحراوية اللى تربط بين افريقيا جنوب صحراء و شمال افريقيا. انهارت دولة الاشراف السعدين سنة 1659 و قامت على أنقاضها دولة الاشراف العلوين سنة 1660 لى مازلت تحكم مغرب الى دلوقتى و تعتبر فترة حكم سلطان مولى اسماعيل فى قرن 17 هيا ازهى فترة حكم دولة علوية و امتدت فترة حكمه لمدة 55 سنة نصف قرن من سنة 1672 لسنة 1727 و حرر كل تغور برتغالية اسبانية متبقية على سواحل مغرب طنجة و عرايش و أصيلة و مهدية. دى الانتصارات المتوالية جعلت كثيرا من الدول الأجنبية تود مصالحته فسعى الفرنساويين فى ربط علاقات ودية بينهم وبين المغرب كمان سعى الاسبان كمان فى التقرب الى المغرب وسيطر كمان على طرق تجارية صحراوية و أرجع باشوية تامبوكتو تبعيتها للمغرب. فى عهده بقيت بس تغرين سبتة و مليلية على ساحل مغربى تحت حكم اجنبى .و كمان انه حاصر مليلية و سبتة كذا مره كمان امتد حصاره لسبتة خمس اشهر الا ان اسوار سبتة و تحالف اسبانى فرنساوى بريطانى جعله يفشل فى استرجاعها بعد دالك جهز جيش كبير لاعادة فرض حصار على مدينة لكن باغتته منية و اتدفنه فى مكناس عاصمة دولة انداك .و بعد موته ضعفت دولة العلوية.و فشل أحفاده فى استرجاع مدينتين

قرصنة البربر كانت عمليات عملوها مسلمين ضد سواحل و سفن الدول الاوروبية المعادية ليهم من القرن الستاشر لاوائل القرن التسعتاشر فى منطقة غرب البحر المتوسط و على طول سواحل المحيط الاطلنطى الاوروبية و الأفريقية.كانت قواعد انطلاقهم منتشرة على طول سواحل شمال افريقيا فى مدن تونس و طرابلس و الجزاير و سلا و موانى المغرب. فى المده من سنة 1530 لحد سنة 1780 بيتقدر عدد الأوروبيين المسيحيين اللى قراصنة البربر استعبدوهم فى شمال افريقيا بالخصوص فى الجزاير و تونس و طرابلس الغرب و أسطنبول و سلا ما بين مليون لمليون و 500 الف انسان. ده ما بيتضمنش عدد الأوروبيين المسيحيين اللى تم استعبادهم ف المغرب و غيرهم من القوى اللى كانت نشيطة ف البحر المتوسط. ده اتسبب فى خساير كتير لبلاد اوروبا و أن سكان أماكن كتير على الساحل سابو بيوتهم بسبب الخوف من عمليات قراصنة البربر. قرصنة البربر وتجارة العبيد و اختطاف الاوروبيين واستعبادهم كان الاسباب المعلنه لما أساطيل بريطانيا و نيديرلاند و اسبانيا و دنمارك و السويد و امريكا و ايطاليا و فرنسا ضربت مدن الجزاير و وهران و طنجة والمرسى الكبير و قرطاج و طرابلس و الدار البيضا من سنة 1750 لحد سنة 1830 ما بين 5 و 10 مرات لكل مدينه. بعد الحروب النابليونية و مؤتمر ڤيينا 1814-1815 ، اتفقت القوى الأوروبية على ضرورة قمع القراصنة البربريين بالكامل. غزو فرنسا للجزاير سنة 1830 قضا على عمليات قرصنة البربر. دولة الجزاير اتأسست يوم 5 يوليه سنة 1962.

التدخل الاجنبى

فى القرنين السبعتاشر و التمنتاشر انتشرت القرصنه على السواحل و بقت للقراصنه مراكز على البر المغربى و ابتدى الاوروبيين يطمعو فى المغرب، لكن الدول الاوروبيه اتفقو فى مؤتمر مدريد سنة 1880 على انهم يحافظو على استقلالها و انتهاج سياسة الباب المفتوح فى التجاره، لكن حصلت خلافات بينهم، و رغم انان فرنسا و انجلترا عملو الاتفاق الودى سنة 1904 لكن فضل الخلاف قايم بينهم، و فى الاخر اتوصلت الدول الكبرى فى مؤتمر الجزيره الخضرا سنة 1906 للسماح لفرنسا و اسبانيا بحط قوات بوليسيه تحت اشراف فرنساوى اسبانى، و فى اواخر سنة 1911 غزتها الجيوش الفرنساويه و الاسبانيه و نزل الاسبان على ساحل المغرب الشمالى و زحف الفرنساويه على مدينة فاس، و فى 30 مارس 1912 فرض الفرنساويه و الاسبان حمايتهم ع المغرب و اتقسمت مراكش لمنطقتين واحده فرنساويه و التانيه اسبانيه و عملو طنجه منطقه دوليه.

استقلال المغرب

ثار المغاربه و قاومو و كانت ثورة الريف سنة 1921 بقيادة الامير "عبد الكريم الخطابى" من اشهر الثورات دى. و وقت الحرب العالميه التانيه نزلت قوات انجليزيه و امريكيه و احتلت المغرب. و كان السلطان محمد الخامس (او سيدى محمد بن يوسف) بيناصر الحركه الوطنيه المغربيه و بيشجعها فنفته فرنسا سنة 1952 لكن اضطرت بعد سنتين ترجعه لعرشه و اعترفت باستقلال المغرب و وحدته فى مارس 1956 و عملت اسبانيا زيها فى ابريل من نفس السنه، و اعلنت الدول الغاء منطقة طنجه الدوليه فرجعت تانى للمغرب و انضم المغرب للأمم المتحده (1956).

بعد موت الملك محمد الخامس سنة 1961 خلفه ابنه الحسن التانى. و فى سنة 1971 اتكشفت مؤامره عليه اتدبرت بره المغرب و بعدها سنة حصلت محاولة اغتيال اتزعمها الجنرال اوفقير المقرب ليه و اللى انتحر بعدها.

الملك محمد السادس و الاصلاحات

اتوفى الملك الحسن التانى سنة 1999 و خلفه ابنه الشاب محمد السادس من 23 يوليه 1999 اللى بذل جهد كبير للنهوض بالبلاد و عمل اصلاحات سياسيه و واجه مشكلة نزاع الصحراء مع جبهة البوليساريو بالتفاوض ، و بعقلية شابه طموحه عمل اصلاحات فى مجالات كتيره للنهوض بالمغرب و تنميته.

على طريق الاصلاح و التحديث أعلن الملك محمد السادس فى 18 يونيه 2011 عن عمل استفتاء شعبى لتغيير الدستور بمواد تحد من صلاحيات الملك و اقامة نظام ملكى برلمانى و توسيع سلطات الوزير الاول المغربى اللى حايكون رئيس الحكومه ، و تغييرات تعزز مكانة الست المغربيه و المساواه بين الست و الراجل فى الحقوق و الحريات المدنيه و السياسيه و الاقتصاديه و الاجتماعيه و الثقافيه و البيئيه ، و الاعتراف باللغه الامازيغيه كلغه رسميه فى المغرب

.

مصادر

• الموسوعة الثقافية، مؤسسة فرانكلين للطباعة والنشر، القاهرة - نيو يورك 1972.

فيه فايلات فى تصانيف ويكيميديا كومونز عن:

المغرب